RUSÇA KUR’AN ÇEVİRİLERİNİN TANITIMI VE ÇEVİRİBİLİM AÇISINDAN İNCELENMESİ -I

RUSÇA KUR’AN ÇEVİRİLERİNİN TANITIMI VE ÇEVİRİBİLİM AÇISINDAN İNCELENMESİ -I (ARAPÇADAN RUSÇAYA YAPILAN KUR’AN ÇEVİRİLERİ)

İnsanlığa Son Çağrı olan Kur’an-ı Kerim’in gerek Doğu’da ve gerekse Batı’da birçok dile çevrildiğine tanık oluyoruz. Bu çeviriler içinde en eski olanları Farsça Kur’an-ı Kerim çevirileridir. İslam ve Kur’an ile ilgili Rusça çalışmalara gelince; yapılan araştırmalara göre İslam diniyle ilgili ilk çalışmalar XI. yüzyılda kaleme alınmıştır. Rus dilinde Kur’an hakkındaki ilk çalışmalar ise sonradan Rusya imparatoru olan çareviç İoanna ve Petro için meşhur İoannikiy Golyatovskiy (ö.1688) tarafından kaleme alınmıştır. Bilindiği üzere Rus halkının Kur’an çevirisiyle tanışması XVII. asrın sonlarına doğru gerçekleşmiştir. Fakat bu mealler Arapçadan olmayıp, Avrupa dillerindeki Kur’an çevirileri esas alınarak meydana getirilmiştir. Bu çeviriler eksik olmakla birlikte kendi döneminin ihtiyaçlarını karşılayabilmiştir. Arapça aslından Rusçaya kazandırılan ilk mealler ise Boguslavskiy (ö.1893) ve Sablukov (ö.1880) tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmamızda Arapçadan Rusçaya yapılan Kur’an meallerini incelemeye çalıştık. Araştırmamız esnasında, gerektiği durumlarda, örnekler verdik; Rus dilinde daha iyi bir meal yazılması için hangi kriterlere dikkat edilmesi gerektiğini konu edinerek bazı teklifler sunduk. Çalışmamızın sonuç kısmında ise ulaştığımız verileri değerlendirdik.

Anahtar Kelimeler: Rusça Kur’an Çevirileri, Meal, Çeviribilim, Anlam değişmesi.
Investigation in terms of introduction and translation studies of Russian Qur’an translations – I (Qur’an translations which made by Arabic language into Russian language)

Last Call for humanity from the God was Holy Qur’an which was translate in many languages in the East and in the West. The oldest translation of Holy Qur’an was into Persian language. When we will research the studies of the Islam and Qur’an in the Russian language we will see that the first studies about Islamic religion has been written XI century. But in Russian language the first studies about Qur’an starts later in 1688 by İoannikiy Golyatovskiy for İoanna and Peter the Great. As it is known the Russian people get familiar with Qur’an at the end of XVII century. But all the translations weren’t made from only the Arabic language but also it has been formed from Qur’an translations which were in European languages. These Qur’an translations were supplied for the people who wanted to understand Qur’an but these had some problems. The first meanings of the Qur’an from Arabic language was translated by Boguslavsky (1893) and Sablukov (1880). In this study we tried to examine these meanings of Qur’an which was translated into Russian language directly from Arabic language. During our research we gave examples where it has been necessary; and we presents same proposals in order how to write better meaning of Qur’an in the Russian language. At the result part of our study we evaluated the data which has been reached.

Keywords: The Qur’an Translations in the Russian Language, the Meanings of the Qur’an, Translation Studies, Semantic Change.

GİRİŞ

Rus dilinde yayımlanan Kur’an çevirilerini “Batı dillerinden Rusçaya” ve “Arapçadan Rusçaya” olmak üzere iki kısma ayırmamız mümkündür. Rusların Kur’an muhtevasıyla ilk tanışmaları Batı dillerinden Rusçaya yapılan Kur’an mealleri aracığıyla olmuştur (Rusçaya yapılan meallerin tarihi sıralamasını incelemek için bkz: Hamidullah, 2000: 130-131).

1871 yılından itibaren Rus halkı artık “Arapçadan Rusçaya Yapılan Kur’an Çevirileri”ni okuma bahtiyarlığına kavuşmuşlardır. Tabi ki “Arapçadan Rusçaya Yapılan Kur’an Çevirileri” faaliyetlerinde ilk araştırmacılara büyük görevler düşmüştür. İlmi donanıma sahip olan ilk mütercimler üzerlerinde olan yükün farkında olmalıydılar ki yaptıkları çalışmalar sonraki nesle kaynaklık ve örnek olmuştur.

Bu çalışmada “Arapçadan Rusçaya Yapılan Kur’an Çevirileri”nin sadece bazıları incelenecektir. Nitekim söz konusu çalışmada bir makale sınırlarını aştığı için mealler, belirlenen kriterlere tabi tutularak iki kısma ayrılmıştır. Söz konusu kriterler şunlardır:

1. Rusça konuşanların arasında yaygın olan mealler

• Bazı mealler Rusça konuşanların nazarında itibar kazanmış ve tercih edilmiştir. Ayrıca bu mealler halk tarafından kolayca temin edilebilmektedir. Bu çalışmamızda seçtiğimiz mealler “Rusça meal” denildiğinde ilk akla gelen çalışmalardır.
• Bununla beraber seçtiğimiz meallerin yazarları tercüme esnasında çalışmalarına farklı bir yaklaşım ve metot sergilemişlerdir.

1. Meal yazarlarının tanınması

• Bazı meal yazarları halk tarafından tanınmamaktadırlar. Bu ise okur üzerinde ve mealinin tercihinde olumsuz etki yaratmaktadır. Bundan dolayı çalışmada meal mütercimlerini seçerken herkes tarafından yeterince tanınması da dikkate alınmıştır.

devamını oku…

yalnızlığı öğren

Anne

Acele etmek

التأنِّي من الله  والعجلة من الشيطان