Ahıska Türklerin tarihi

Ахиска-турки, с древних времен заселявшие исторические области Грузии Месхети и Джавахети, являются тюркской этнографической группой, говорящей на обогатившемся местными заимствованиями восточно-анатолийском диалекте турецкого языка.

В XIII веке на этой территории возникло княжество Самцхе-Саатабаго (атабекство Самцхе), а в XVI веке была создана административная единица в составе османского султаната – Ахыскинский пашалык. В 1828 году в результате русско-турецкой войны Ахыскинский пашалык перестал существовать, а часть его территории вошла в состав Российской империи. Так начался новый этап в истории ахалцихских турок. На этой территории были созданы два уезда – Ахалцихский и Ахалкалакский. В результате жесткой колонизаторской политики в отношении местного турецкого населения большинство местных жителей переселилось в Турцию, а взамен началось массовое заселение этих территорий армянами из Карса и Баязита, причем иммигранты сразу же приступили к различного рода провокациям и интригам против русских, грузин и турок (“Ахалцихская нетерпимость”. “Кавказ” (№ 94), 1897 г.).

В 1828 году численность населения города Ахалцихе составляла более 50 тысяч человек. В последующие годы эта цифра составляла: 1939 г. – 12,2 тыс., 1959 г. – 16,9 тыс., а к 1966 году она достигла 17,8 тыс. (Советский Союз. Географическое описание в 22-х томах. Грузия. Отв. ред. Ф.Ф.Давитая, М., 1967, с.298).

В конце XIX – начале XX столетия значительно усиливаются репрессии против турок. Хорошо вооруженные отряды армянских боевиков развязали массовый террор против местного населения. Перед лицом этой опасности турки начали организованно сопротивляться. Лидеры местных турок Омар Фаик бей, Осман Сaрвaр Атабек и Диканлы Хафиз бей во главе отрядов добровольцев делали все возможное для обеспечения мира и спокойствия в этих местах.

Новейшая История

В конце 1918 – начале 1919 года провокации дашнаков привели к военному столкновению между Грузией и Арменией. Следует заметить, что, лишь появившись на Кавказе в начале XIX века, армяне уже начали претендовать на грузинские земли. В 1913 году наместник Кавказа граф Воронцов-Дашков создал специальную комиссию для обсуждения требований армян вывести Борчалинский и Ахалкалакский уезды из состава Тифлисской губернии и присоединить к Гюмри. В 1917 году поднимается вопрос о создании Гюмринской (Александропольской) губернии и присоединения к ней еще и области Лору. В тот же самый период выдвигается идея о создании “великой Армении” на обширной территории между тремя морями, включая и земли Грузии и Азербайджана. Напряженность ситуации вынудила турок и грузин создать летом 1917 года на съезде крестьян в Тбилиси антиармянский грузино-мусульманский союз (В.Гурко – Кряжин. Армянский вопрос. Б., 1990, стр. 13). В 1919 году христианские организации грузин призвали армянских лидеров прекратить террор против мусульман. В свою очередь, ахалцихские турки помогали грузинам в самые тяжелые минуты, во время армянского террора предоставляли убежище грузинам-католикам, спасая их от смерти. В одном только селе Уде с января по март 1919 года было таким образом спасено 180 грузин-католиков (Л. Бараташвили, К.Бараташвили. Мы – месхи… // Литературная Грузия, 1988).

В соответствии с договором о дружбе, подписанным в Москве 16 марта 1921 г. между Турцией и Россией, Ахалцихский и Ахалкалакский уезды отошли к русским, а позже были присоединены к Грузинской ССР. Но и в советское время армяне не оставляли попыток прибрать эту территорию к рукам. Армянами были выдвинуты официальные требования создать еще одну армянскую административную единицу на базе областей Ахалкалаки и Борчалы (Н.Насибзаде. Азербайджанская Демократическая Республика. Б., 1990, стр. 47). Параллельно проводилась тактика ползучей армянизации областей Ахалкалаки и Ахалцихе за счет переселенцев.

В 20-30-е годы XX века усиливается культурное и экономическое развитие ахалцихских турок, формируются новые культурно-просветительские центры, растут национальные кадры, открываются технические и педагогические школы, курсы политпросвещения. Омар Фаиг Неманзаде, Осман Сервер бей, Ахмед Пепинов, Мамед Зеки Дурсунзаде, Мамед Али бей, Афзал бей, Мамед Шейхзаде играли видную роль в общественной жизни Закавказья. Газеты и журналы, выходившие в Грузии на турецком языке, в том числе “Адыгюн колхозчусу” (1931), “Гызыл ренджбер” (1933), издававшиеся в Адыгюне, “Коммунист” (1930) – в Ахалцихе, “Багбан”, “Сосиализм кянди” (1940) – в Аспиндзе, играли прогрессивную роль в общественной жизни турок.

В 20-30 годы открываются кружки театральной самодеятельности. В 1934 г. при содействии Тбилисского азербайджанского театра начал функционировать Адыгюнский колхозно-совхозный театр под руководством Ибрагима Исфаханлы (Аббас Гаджиев. Тифлисский азербайджанский театр. Б. 1984, с. 138 – 141; его же, Тифлисский азербайджанский и Адыгюнский тюркский театры. Б. 2006).

В конце 20-х годов в этом регионе были созданы пять новых районов – Адыгюн, Ахалкалаки, Ахыскине, Аспиндза и Богдановка. По переписи 1939 г больше половины населения Ахалциха (28.480 из 55.490) составляли турки. Отметим, что эти статистические данные были необъективны, во всех сообщениях численность турок в Ахыске-Ахалкалаке занижена. В информации Института истории, археологии и этнографии имени Н.Джавахашвили даны более или менее реальные цифры, отличающиеся от данных официальной статистики на 1939 год: в Адыгюнском районе турки составляли 80% населения, в Богдановке – 70%, Аспиндзе – 66%, в Ахалцихе – 51% (К уточнению важного исторического факта // Газета “Народное образование”, Тбилиси, 30 июля 1989, с. 10-11).

Из документов становится ясно, что план выселения турок из этих мест готовился давно. С этой целью еще в начале войны от Боржоми до Вале была проложена 70-километровая железнодорожная ветка. Постановление № 6279 о переселении турок было принято Государственным комитетом обороны 31 июля 1944 года, а 20 сентября издан приказ НКВД под номером 001176.

Перед депортацией среди турок проводилась унизительная агитация, их пытались склонить к принятию грузинской национальности. Но, как указывается даже в грузинских источниках, народ решительно отвергал подобные предложения, выражая приверженность к своим корням (К уточнению важного исторического факта // Газета ЦК КП Грузии “Народное образование”, 30 июля 1989 г.; Ш. Бадридзе. “Турки-месхетинцы”: как возникала проблема?// Газета “Вечерний Тбилиси”, 25 июля 1989 г.).

В начале ноября 1944 года районы расселения турок были блокированы войсками, а после объявления здесь военного положения на расвете 15 ноября началась бесчеловечная депортация мирного населения. За несколько дней из 220 сел было депортировано 125 тысяч человек – 115 тысяч турок, 7 тысяч курдов и 3 тысячи хемшин. В это время 46 тысяч ахалцихских турок сражались на фронтах второй мировой войны, из них 26 тысяч погибли, но тем не менее все вернувшиеся домой, в том числе сотни награжденных орденами и медалями за мужество и отвагу, включая 8 героев Советского Союза, были высланы в места депортации.

По официальной информации НКВД, к середине декабря 1944 года было выселено 92.307 человек, из них 18.923 мужчины (старики и инвалиды), 27.399 женщин, 45.085 детей до 16 лет. Первые эшелоны с депортированными турками прибыли в Ташкентскую область 9 декабря 1944 года после 22-дневного пути. Люди, которым было приказано взять еды на три дня, ехали по большей части без продуктов и теплой одежды в разбитых товарных вагонах.

По явно заниженным данным НКВД СССР на июнь 1948 года, в ходе этой варварской операции погибло 14.895 человек. В действительности за первые 6 месяцев погибло 37 тысяч человек, в том числе 17 тысяч детей (М.Бараташвили. Правовое положение месхов-репатриантов в Грузии. Тбилиси, 1998, с.12). Депортированные турки, ограниченные в свободе передвижения, ущемленные в социальных и гражданских правах, были расселены в сельских местностях республик Средней Азии и Казахстана. В течение 12 лет они жили в статусе спецпереселенцев, в условиях комендантского режима, в обстановке полного бесправия и произвола. Но даже такие испытания и лишения не сломили дух народа.

После XX съезда КПСС, 28 апреля 1956 г. был издан указ президиума Верховного совета СССР за №135/142, снявший с ахалцихских турок ограничения по спецпоселению и освободивший их от комендантского режима. В то же время в указе говорилось, что снятие ограничений не влечет за собой возмещения материального ущерба и не дает права возвращаться в места, откуда они были высланы. За долгие годы ахалцихские турки так и не дождались от советской власти полноценной реабилитации.

Первая небольшая группа ахалцихских турок прибыла в Азербайджан в 1958 году. Переселение в Азербайджан в целом сыграло положительную роль в судьбе этого народа, который получил возможность сохранить и развивать национальную культуру, активно участвовать в общественно-политической жизни, вообще жить в обстановке мира и дружбы.

Гейдар Алиев, руководивший Азербайджаном с 1969 года, живо интересовался проблемами ахалцихских турок, встречался с их представителями, старался оказать им всестороннюю помощь в рамках, допускаемых советским режимом. В 1973 г. после встречи с турками в селе Вархан Саатлинского района Г.Алиев издал распоряжение, согласно которому определенное количество абитуриентов-турок зачислялось в вузы без экзаменов. Этот шаг сыграл большую роль в социальном и культурном развитии народа.

Всего за 50-80-е годы в Азербайджан переселилось около 50 тыс. турок. После ферганской трагедии 1989 года большая часть беженцев из Узбекистана – около 40 тыс. также нашла приют в нашей стране, которая в тот период, напомним, вынуждена была принять также 200 тыс. беженцев из Армении, а несколько позже решать проблемы с размещением 800 тыс. вынужденных переселенцев из оккупированного Арменией Карабаха. Отметим, что поселившиеся в Азербайджане турки продолжают активную борьбу за возвращение на родину.

Народное движение ахалцихских турок активизировалось в середине 80-х годов. Под его давлением в 1988 г. в Москве была создана комиссия, которая подготовила официальный отчет о положении в ахалцихском регионе. Согласно этому документу, 84 из 220 селений региона все еще пустуют, объем производства сельскохозяйственной продукции снизился по сравнению с 1944 г. в 5 раз, а население уменьшилось на 59 тыс. человек, 70% земельных угодий не используется.

В 1989 году в Ферганской долине Узбекистана были спровоцированы кровавые погромы, главными жертвами которых стали жившие здесь турки. По свидетельствам очевидцев, среди провокаторов и организаторов погромов практически не было местных жителей (“Ферганская правда”, 19.06.1989). Начальник управления КГБ Ферганской области Н.Песков также подтвердил, что незадолго до резни было отмечено прибытие особо опасных преступников из РСФСР, и, что кровавые события были заранее запланированы (“Моя родина – Грузия”, Тбилиси, ноябрь 2001, №4, с. 13). Одна из основных целей, которая преследовалась в ферганских событиях, – давление Кремля на Грузию, грузинский народ, в полный голос заявивший в апреле 1989 года о своем стремлении к независимости и свободе. Однако ахалцихские турки не поддались на провокацию, не позволили использовать себя в качестве инструмента политических игр.

После трагедии в Фергане национальное движение ахалцихских турок заметно активизировалось. Движение за возвращение на родину оформилось еще в конце 1950-х годов, а учредительный съезд общественной организации турок был проведен в 1962 году в подпольной обстановке. В 1990 году общенациональная организация переименована в общество ахалцихских турок “Ватан”. После распада СССР эта организация приобрела международный статус, а в 1996 году принята в Федеральный Союз народов Европы.

7-10 сентября 1998 года в Гааге, а 15-17 марта 1999 года в Вене при участии Верховного комиссариата ОБСЕ по делам национальных меньшинств, Верховного комиссариата ООН по делам беженцев и Проекта по вынужденной миграции Института “Открытое общество” были организованы консультации, в которых участвовали представители правительств Азербайджана, Грузии, Украины, Турции, а также СЕ. Организаторы призвали всех участников встречи к координированным действиям с целью нахождения путей решения проблемы ахалцихских турок (Ч. Нейманзаде. Трагедия длиною в 58 лет // “Эхо Плюс”, 1 июня 2002 г.)

В 1999 году при вступлении в Совет Европы Грузия взяла на себя официальное обязательство в течение 12 лет решить проблему возвращения на родину месхетинских (ахалцихских) турок, в том числе в части подготовки законопроекта, обеспечивающего депортированному советским режимом населению Месхетии репатриацию и интеграцию, а также получение гражданства Грузии,…собственно осуществление репатриации и интеграции.

В последние годы приобрел актуальность вопрос эмиграции турецкого населения из Краснодарского края России в США. Об этом впервые стало известно в 2002 году, а в марте 2004-го посольство США в России официально объявило о вступлении в действие программы переселения турок в Америку (http:// http://www.gazetasng.ru). В США уже переехали первые семьи. Но около полумиллиона ахалцихских турок уверены, что решение их проблем возможно только при условии возвращения на историческую родину. И одним из основных препятствий на этом пути служит армянский фактор.

В Грузии сегодня в полной мере ощущаются последствия начатой 150 лет назад царской Россией искусственной арменизации Месхети и Джавахети. В настоящее время Джавахети превратилась в очередной очаг армянского сепаратизма. Здесь действуют такие террористические и сепаратистские организации, как “Джавахк”, “Вирк”, партия “Дашнакцутюн” и другие, проводящие подрывную работу и в Самцхе-Джавахети, и в Квемо-Картли (Борчалы). На последних парламентских выборах в Грузии армяне этих двух губерний, подстрекаемые упомянутыми сепаратистскими группировками, выступили “единым фронтом” (http// http://www.soyuzarmyan.ru).

Фанатичная вражда армян к туркам шокировала представителей Федерального Союза народов Европы, которые 10 ноября 1998 г. участвовали во встрече с армянской общественностью в Армянском государственном театре в Тбилиси. Член делегации С.Червонная, побывавшая в Тбилиси с целью ознакомления с положением турок, отмечала в своем отчете, что делегация ФСНЕ на этой встрече “имела возможность воочию убедиться, с какой развязностью выдвигаются в этой среде претензии и идеи, проникнутые яростной туркофобией”.

“На этом собрании армянской интеллигенции, которая должна была продемонстрировать гостям из Европы, каким вниманием в Грузии окружено армянское национальное меньшинство (есть свой театр, газета, кафедра армянского языка в Педагогическом университете, часы армянского вещания по радио и телевидению, премии и почетные звания артистам и писателям-армянам и т.д.), не нашлось ни одного человека, который смог бы противопоставить трезвый и честный голос антитурецкой истерии, вызванной вопросом “Как вы относитесь к перспективе возвращения турок-месхетинцев?”, который смог бы ответить на вопрос члена делегации, вице-президента ФСНЕ Х.Хансена “Почему одно (армянское) меньшинство в Грузии имеет все права, в то время как другое меньшинство (турки-месхетинцы) всех этих прав лишено?”. Можно представить себе, какие формы приобретает агрессивная туркофобия в армянских аудиториях, не ограниченных узким кругом интеллигентcкого представительства и не связанных нормами хотя бы внешнего, вежливого внимания к европейским гостям… Президент Армении Роберт Кочарян, не остановившись перед прямым вмешательством во внутренние дела Грузии, в беседе с президентом Грузии Эдуардом Шеварднадзе “особое внимание уделил репатриации месхетинцев в Джавахети, способной еще больше накалить обстановку в этом регионе” (Fact -Finding – Mission of FUEN – delegation to Georgia – Flensburg, 1998; Светлана Червонная . Проблема репатриации турок-месхетинцев. К отчету делегации ФCНЕ о поездке в Грузию и Россию 8-13 ноября 1998 года, раздел “Позиция армянской диаспоры и официального Еревана”; М. Воронин. Кочарян посетил Тбилиси. Президенты Армении и Грузии особое внимание уделили проблеме Джавахетии // Независимая газета, 25 ноября 1998 года).

Советник президента Грузии по вопросам межнациональных отношений Алексей Герасимов одним из основных препятствий на пути возвращения турок на родину назвал заселение армянами данной территории (Бюллетень “Убежище” Ассоциации ООН и УВКБ ООН, 2001, № 3-4).

Однако, наряду с этим, существенной помехой для ахалцихских турок следует признать недостаточно решительную позицию официальных органов Грузии и имеющиеся стереотипы и предрассудки (см.: Месхофобия – болезнь нравственности // “Моя родина – Грузия”. Тбилиси, ноябрь 2001, №4, с.13). Еще один важный момент – отсутствие необходимой законодательно-правовой базы, из-за чего многие принятые решения не приводят к реальным результатам (Г.Мамулия. С правовой точки зрения все это висит в воздухе // Мы – месхи. Ежемесячный информационный бюллетень, 1997, №1).

Как еще одно препятствие нужно отметить националистические настроения и стереотипы в определенных научных и политических кругах Грузии. Это особенно проявляется в вопросах этногенеза народа, его современной этнической идентификации и терминологии. Эти сугубо умозрительные вопросы, по сути не имеющие отношения к решению правовой проблемы – репатриации преступно депортированной части населения Грузии, искусственно муссируются и превращаются в чуть ли не главное условие решения вопроса. Получается, что люди, высланные как турки, курды и хемшины, спустя 63 года должны вернуться на родину как “месхи” или “отуреченные грузины”. Ясно, что такой далекий от права и неэтичный подход неприемлем для ахалцихских турок. Следующий момент – турки стремятся вернуться именно туда, откуда были высланы, это их законное право, тем более что никаких демографических или других препятствий для этого не существует.

Вместе с тем в последние годы, когда Грузия встала на демократический путь развития, наблюдается прорыв в отношении общественности и политической элиты к данной проблеме. Выражая позицию передовой грузинской интеллигенции, правозащитник Паата Закариашвили пишет: “Для возвращения на родину месхи не просят денег у Грузии… От Грузии они хотят только права на возвращение …Они не просят у нас компенсации… не просят, чтобы с той территории были выселены те грузины, которые там живут, о чем заявляют наши бессовестные политики и наши бессовестные (бесстыдные) депутаты, пробуждая этим страх у населения… Запечатанные двери проблемы не решат” (Паата Закариашвили. Государство не должно быть похоже на испуганного страусаСегодня ахалцихские турки возлагают большие надежды на законопроект, который готовится в парламенте Грузии. Демократические изменения, происходящие в этой стране, добрая воля правительства, союзнические отношения между Грузией, Турцией и Азербайджаном вселяют надежду на скорое решение проблемы ахалцихских турок и долгожданное возвращение этого народа на историческую родину.

(kaynak:ahiska-gazeta.com)

Ахыскинские турки: Дважды депортированный народ

Ариф ЮНУСОВ, кандидат исторических наук, руководитель Департамента конфликтологии и миграции Института Мира и Демократии, Азербайджан

Ахыскинские турки – сравнительно немногочисленный народ с исключительно трагической судьбой. Коренные жители Грузии, они жили на юге страны в трех районах Ахыски (Месхетии) – Ахалцихском, Адигенском, Аспиндзском, – а также частично в Джавахетии (Ахалкалакский район). В 1944 г. они были депортированы со своей исторической родины в республики Средней Азии, но и там не нашли покоя: в 1989 г. ахыскинцы подверглись погрому в Узбекистане. И вновь началась депортация в разные республики бывшего СССР, где они не раз становились жертвами насилия и погромов. Их желание вернуться на историческую родину – в Грузию так и не осуществилось и часть из них, потеряв надежду, уехала в Турцию.

* * *

Об этом народе вплоть до 1989 г. было запрещено писать и упоминать. Нет ясности в вопросе об их происхождении, что способствовало возникновению острых дискуссий, которые приняли затем политический характер. В источниках и документах Российской империи XIX – начала XX вв. преобладают термины “мусульмане” и “турки”, иногда “грузины-сунниты”. В советское время этот народ до депортации 1944 г. именовали “турками” или “азербайджанцами”, и уже в Средней Азии в документах они фиксировались как “турки”, иногда – “азербайджанцы”. В связи с возникновением движения ахыскинских турок за возвращение на родину, в 70-80-х гг. появились две полярные позиции по вопросу об их происхождении. Первая определяет их грузинское происхождение и основывается на исследованиях грузинских ученых. Согласно этой теории, историческая грузинская область Месхетия в 1578 г. была завоевана османскими турками, и в результате местное население приняло ислам, было отуречено и утратило грузинское самосознание. Под влиянием сторонников этой точки зрения с конца 80-х гг., особенно после ферганских событий, в литературе получили распространение новые термины – “месхетинские турки” или “туpки-месхетинцы”.

Согласно второй точке зрения, распространенной сегодня среди подавляющего большинства ахыскинцев, они – турецкого происхождения, а их подлинное имя – “ахыскинские турки” (тюpк. “ахыска тюpкляpи”).

Поскольку большинство современных проблем ахыскинских турок, особенно решение об их репатриации в Грузию, тесно связаны с вопросом об их происхождении, представляется целесообразным сделать экскурс в далекое прошлое.

Прежде отметим, что проблема происхождения ахыскинских турок на самом деле гораздо сложнее и многообразнее и находится в тесной связи с историей взаимоотношений Грузии с тюркским миром. В свою очередь, вопрос о времени появления и оседания тюрок в Грузии имеет долгую историю и тесно связан с теми этническими процессами, что шли на Кавказе в начале I тысячелетия нашей эры. Как известно, по крайней мере еще во II в. на Северном Кавказе появились тюркоязычные племена, прибывшие сюда из Центральной Азии и ставшие известными тогда под общим именем “гунны”. Вслед за этим началось проникновение тюркских племен на Южный Кавказ, куда они неоднократно в III в. совершали походы. Судя по источникам, в этот период наибольшую активность проявляли барсилы или басилы, которые чуть позже создали в Дагестане государство Барсилия (Берсула, Баршалия). Другая часть барсил (басил) осела на Южном Кавказе, при этом в Северном Азербайджане область их проживания именовалась в источниках Баршалия, а в Армении – Басен или Басеан (между современными городами в Турции Карс и Эрзурум). Осели барсилы и в Грузии^1.

К началу IV в. гунны, усилившись за счет тюркских и древнеугорских племен Алтая и Сибири, начали свои походы в Европу и на Кавказ. Основную роль в этом военно-политическом объединении составляли древнебулгарские племена. Покорив к 70-м гг. IV в. Северный Кавказ, гунно-булгарская орда в 395 г. совершила опустошительный поход на Южный Кавказ и другие регионы Востока.

Судя по источникам, во главе этого объединения, впоследствии государства гунно-булгарских племен на Кавказе, вплоть до 60-х гг. V в. стояли оногуры. Под их началом походы здесь в тот период осуществляли также племенасарагур (или сарыгур), огур, утигур (или уди/утии), кутригур, ченов и другие племена². При этом основным регионом их действий на Южном Кавказе были Азербайджан и Грузия. Об одном из таких походов в середине V в. сообщает современник этих событий Приск Панийский: сарагуры и “другие народы” вначале попытались прорваться в Азербайджан, но, встретив сопротивление, направились к другой дороге в верховья р.Иори. По “ней они прошли к ивирам (грузинам – А.Ю.) и опустошили их страну”³. По сообщению же византийского историка VI в. Агафия, в Грузии одна из крепостей недалеко от г.Кутаиси называлась Оногурис и связано это имя с оногурами⁴.

Древнетюркские племена на Южном Кавказе в этот период появлялись не только с севера. В составе войск Сасанидского Ирана несли службу в качестве наемников среднеазиатские гунны, которые в источниках именовались эфталитами (“белые гунны”) или абдел (иногда – абдал.). В сирийском источнике V в. говорится, что Фарсман, родом ивер (грузин), служивший при дворе византийского императора Аркадия (395-408 гг.), бежал к себе на родину, где при помощи гуннов овладел престолом: “Когда он воцарился над иверами, он взял с собой белых гуннов, бывших соседями иверов”⁵. Другой сирийский автор Захарий Ритор (VI в.) среди древнетюркских племен на Кавказе рядом с эфталитами упоминает племя абдел, хотя на самом деле речь идет об одном и том же народе⁶.

В 60 гг. V в. государство оногуров распалось, а на его смену пришел новый военно-политический союз гунно-булгарских племен во главе уже с сабирами (или савирами). Последние приняли активное участие в событиях на Кавказе. В византийско-сасанидских войнах VI в., которые велись тогда в основном на территории Грузии, они попеременно поддерживали то одну, то другую сторону, что подробно описано современниками. Естественно, сабиры и другие гунно-булгарские племена не только воевали на территории Грузии, но и оседали там. В частности, византийский историк Прокопий Кесарийский (VI в.) в своем географическом описании Кавказа отмечает реку Боас – один из притоков р.Фазис (совр. Риони), вдоль берегов которого жили тогда сабиры. Свое же название река получила в честь царицы сабир Боарекс, под властью которой, как сказано в источнике, “находилось сто тысяч гуннов”⁷.

Наряду с ними источники сообщают и о других гунно-булгарских племенах, осевших на Южном Кавказе. Так, по сообщению армянского историка V в. Моисея Хоренского, в Армении уже упомянутая нами область Басеан “впоследствии была заселена переселенцами Вхндур (Баяндур – А.Ю.) Булгара Вунда и по имени его названа Ванандом”. А в “Армянской географии” (VII в.) указывается, что главный город области Вананд – Карс⁸.

Об одном из походов в Грузию в начале VI в. одиннадцати гунно-булгарских племен, среди которых на этот раз ведущую роль играло племя тубал (или тобел) сообщает современник этих событий Моисей Каланкатуйский⁹.

В середине VI в. союз гунно-булгарских племен во главе с сабирами рухнул под ударами авар (или абар). Но последние недолго господствовали: с 70-х гг. VI в. в судьбе народов Кавказа главную роль стал играть Тюркский каганат. Однако к концу VI. в. каганат распался и наступила эпоха хазар – знаменитого тюркского племени. К началу VII в. под властью хазар после многочисленных походов был весь Южный Кавказ, что подтверждают армянские и мусульманские источники того периода¹⁰. Впоследствии их власть несколько ослабла, но хазары по-прежнему играли большую роль в жизни народов Южного Кавказа, совершив в этом регионе с 623 по 799 гг. в ходе многочисленных войн сначала с Ираном, затем с арабами, только крупных 16 походов.

Вышеизложенные этнополитические процессы в II-VIII вв. на территории Грузии и прилегающих областях Южного Кавказа нашли свое отражение и в грузинских источниках. Самая древняя на сегодня грузинская хроника “Мокцевай Картлисай” (написана в середине VII в., отредактирована в IX в.), повествуя о событиях гуннского периода, упоминает о “свирепых племенах бунтурков, живших по течению реки Куры, в четырех городах с их предместьями”. Как далее следует из текста, эти “бунтурки” (букв. “коренные турки”), в количестве “28,000 семей” (т.е. не менее 140-170 тыс. чел.) жили в городах Саркине, Каспи, Урбниси и Одзрахе. Власть их в Грузии была столь сильна, что прибывшие позже в страну “воинственные племена хонов (гуннов – А.Ю.) испросили у владыки бунтурков место, под условием платить дань и поселились в Занаве” (населенный пункт в Ахыске, ныне село в Адигенском районе – А.Ю.). А далее, говоря о более позднем периоде, древнегрузинский источник описывает совместный поход хазар и византийцев в Грузию в 627-628 гг., осаде и взятии ими Тбилиси¹¹. Изучая этот отрывок, современные грузинские историки отмечают, что бунтурки и гунны издавна жили в Грузии¹².

Эти сведения о бунтурках и хазарах повторяют и другие древнегрузинские источники. Так, Леонти Мровели (XI в.), говоря о событиях VII в., указывает, что народы Кавказа, в том числе Грузии, оказались не в силах “противостоять хазарам, ибо было их бесчисленное множество” и “с тех пор в течение долгого времени все эти народы были данниками хазар”¹³. Позже, в период ослабления контроля хазар над Южным Кавказом, судя по Леонти Мровели, “явились турки” и “вверх по Куре пришли в Мцхету”, столицу Грузии с просьбой о поселении. Грузины “изъявили желание подружиться с турками”. Часть прибывших тюрок была поселена в городах Грузии, но большинство “облюбовало себе к западу от Мцхеты одно место, … обстроили его, обвели мощной оградой и стало это место называться Саркине”. И жители именно этого города именовались “бунтурками”¹⁴. Судя по названию города Саркине (искаженное тюркское Сарыкан, т.е. “крепость саров”), которое явно связано с именем племени сарагур или сары (досл. “желтые, светлые”), именно их грузинские летописцы именуют “бунтурками”, что вполне закономерно: они давно стали для населения Грузии “коренными турками”.

Отметим также, что в указанном регионе Грузии жили и другие тюркские племена, в частности басилы, известные также под именем бозал (или базал). В Кахетии, севернее Тбилиси (совр. Душетский район Грузии) арабский историк IX в. ал-Балазури при описании событий начала VIII в. упоминает “страну Базалет”, куда арабы в 30-х гг. VIII в. переселили 20 тыс. семей из “страны хазар”¹⁵. Даже сегодня в этом районе Грузии есть села Базалети и Бозалиане, а также оз.Бозалети. Еще в XIX в. в Адигенском районе существовало с.Бозалети.

В другом древнегрузинском сочинении XII в. “Летопись Картли” указывается, что, потеряв в 30-60 гг. VIII в. контроль над Грузией, хазары в 764 г. “сокрушили город Тбилиси, полонили Картли и всю эту страну”. А несколько лет спустя, хазары в начале 80-х гг. VIII в. помогли абхазскому князю Леону освободиться от вассальной зависимости от Византии и принять титул царя независимой Абхазии. Рассказывая об этом, древнегрузинский летописец особо отмечает, что “Леон был сыном дочери хазарского царя, и с помощью его и отложился он от греков, присвоил Абхазию с Эгриси до самого Лихи и нарекся царем абхазов”¹⁶. Таким образом, хазары стали той силой, благодаря которой была восстановлена независимость Западной Грузии.

Учитывая вышеперечисленные факты, вполне закономерным следует воспринимать утверждение Леонти Мровели, что по крайней мере уже в первой четверти VII в. в Грузии тюрки были частью местного населения и грузины – “все цари картлийские, все мужи и женщины” – знали хазарский (груз. “хазарули”), т.е. тюркский язык^17.

Данные древнегрузинских источников о расселении в III-VIII вв. в Грузии различных тюркских племен подтверждает и местная топонимика, в том числе в Ахыске. Так, с гуннами связаны названия многочисленных населенных пунктов: в Ахыске – с.Хона (Адигенский район), а также с.Хони (около г.Кутаиси) и крепость Хунан восточнее Тбилиси.

Там же в Ахыске имя одного из гунно-булгарских племен уди отразилось в названии с.Уде (Адигенский район). О широкой миграции в далекой древности этого племени говорит наличие большого числа топонимов и этнонимов на большом пространстве от Кавказа и центральных районов России до Дальнего Востока: реки Уд, Уда, Удон, населенные пункты Удэ, Удинск и др.¹⁸.

Название примыкающей к Ахыске области Грузии Гурия также явно связано с гунно-булгарской группой племен, о чем свидетельствует этнический компонент “гур”, что означает “страна (о) гуров”. Также с гурами связаны названия сел Азгур (по-груз. Ацкури) в Ахыске (Ахалцихский район) и Ацкури около г.Телави. Именно в этом регионе в IV-VI вв. действовали и проживали упоминавшиеся сабиры.

Еще больше топонимов Южного Кавказа, в том числе Грузии связано с оногурами. Так, в Ахыске (Аспиндзский район) и поныне есть с.Онгор (в некоторых документах – Онгора). Очень вероятно, что именно об этой крепости оногур писал Агафий¹⁹. А “белые гунны” (абдал/эфталиты) оставили о себе память в названиях сразу двух одноименных сел Абдаллы, существовавших в Грузии еще в XIX в.²⁰. Грузинская топонимика XIX в. сохранила названия еще трех древнеболгарских племен: кул (с.Ак-Куллар, т.е. “белые кулы”), куйвар (с.Хубиар) и чол в Ахыске (с.Чол). А с аварами (самоназвание абар) связано название с.Абари (Амбролаурский район). В составе аварской орды было и племя сал, с именем которого связаны топонимы Салиети (букв. “страна салов”) и Салоглы в Грузии.

Очень много топонимов Грузии, в том числе Ахыске, связано с различными племенами Тюркского каганата. Судя по грузинской топонимике, в VI в. здесь в основном осели племена толос (иногда в источниках – тулус или телес/теле) и туба (тубо/тоба). Известные в источниках с III в. до н.э., они проживали вначале в Центральной Азии, но постепенно в раннем средневековье часть из них оказалась на Кавказе. И именно в их среде впервые в истории возник в V в. этноним тюрок (мн.ч. тюркют), ставшее впоследствии единым именем всех тюркских народов мира. В Ахыске имя племени толос отразилось в названии с.Толош (Аспиндзский район). Но существует большое количестве топонимов (в Ахыске), связанных с племенем тоба/туба: села Тоба, Схалтубо и Гурутубан в Ахалцихском районе и села Каратубан, Кортубан, Зедубан, Абастубан в Адигенском районе. Зафиксирован этноним “туба” и в других районах Грузии: с.Тобахчи (севернее Ахалцихского района), Хелтубани (у г.Гори), г.Цхалтубо.

Часть хазарских племен, как указано выше, была насильственно переселена арабами в Грузию. Так, захватив в Дагестане города и области Таргу и Бала(н)джар, арабы переселили живших там тюрок в Азербайджан и Грузию. Об этом говорят названия сел Баладжур в Ахыске (Адигенский район) и Балачаури у Тбилиси и с.Таркила в Гудаутском районе Грузии.

Здесь же отметим, что вышеназванные древнетюркские племена на своем пути в Грузию оседали также и в других странах и областях Кавказа и потому топонимика Азербайджана, Дагестана, а также Сибири и Средней Азии широко представлена названиями этих племен.

Таким образом, даже этот краткий обзор истории раннего появления тюрок на Кавказе и топонимики Грузии и, в первую очередь, Ахыске, показывает, что еще во II-VIII вв. здесь, в особенности на юге и востоке Грузии, оседали многочисленные тюркские племена, которым удалось в VII-VIII вв. даже контролировать весь регион. Об их роли и многочисленности свидетельствует и факт распространения “хазарского”, т.е. тюркского, языка среди населения Грузии в этот период.

В IX-X вв. приток тюрок в южные и восточные районы Грузии был заметно ослаблен арабами и усилившимися здесь местными государствами. Не исключено, что часть тюркских племен покинула страну в этот период. Тем не менее, связи Грузии с тюркским миром не прерывались и в этот период. Ведь Грузия, особенно ее южные области, и, в первую очередь, Ахыска находилась в зоне противостояния Византийского и Арабского империй. Обе стороны широко использовали наемные тюркские отряды, которые несли пограничную службу на востоке Малой Азии. Разница была лишь в том, что арабы расселяли исламизированных тюрок из Средней Азии, а византийцы – осевшие ранее на Балканах племена печенегов, узов и куманов, принявших христианство или все еще исповедовавших шаманизм.

Вторая тюркская волна в Грузию началась в XI в. В этот период обширные районы современного Казахстана и Центральной Азии находились под властью тюркских племен огузов и кыпчаков. В начале XI в. они вступили в конфликт друг с другом. Разгромленные огузы в 40-х гг. XI в. двинулись на юг и, обогнув Каспийское море, начали походы на запад. К 70-м гг. XI в. они покорили практически все страны Ближнего и Среднего Востока, в том числе и Грузию. Тем временем кыпчаки и родственные им племена (сары, кимаки, канглы, каи, куны, уран и др.) также двинулись на запад, но севернее Каспийского моря и покорили весь Северный Кавказ и современную территорию Украины.

Для Грузии тогда главная угроза исходила от принявших ислам огузов, которые не ограничивались получением дани и периодическими нападениями на страну: как пишет древнегрузинский летописец царя Давида IV, “каждую осень прибывали тюрки через Сомхити со всеми кочевьями своими, а затем оседали” здесь, а также “вдоль побережья Куры, от Тбилиси до самой Барды (город в Азербайджане – А.Ю.)”. И “столь велики были силы их и число, что даже говорили “Все тюрки со всех сторон там собрались”. Никто не волен был запретить им селиться, где вздумается и даже сам султан”. А у грузинского царя не хватало войска не только “для охраны городов и крепостей, но даже для собственной дружины”. И “так как не было другого выхода”, то по словам летописца, в 1118 г. царь Давид IV “решил призвать кыпчаков”²¹.

Это было хорошо продуманное решение, свидетельствующее о знании ситуации в тюркском мире, что вполне закономерно: ведь в Грузии давно проживали “свои коренные турки”, в том числе и некоторые кыпчакские племена, в первую очередь, сары и теле. Естественно, грузины были осведомлены не только о непримиримой вражде кыпчаков с огузами. Родственные по языку, эти тюркские племена прошли в то же время разные пути в своем развитии и отличались друг от друга даже внешним обликом: более смешанные кыпчаки имели европеоидные черты. Источники единодушно подчеркивают светлый цвет лица, рыжие волосы (русские поэтому их называли “половцами”, т.е. “беловато-соломенные”) и голубые глаза²². С другой стороны, было известно, что часть кыпчакских племен, в первую очередь, куны, еще в начале XI в. приняли христианство несторианского толка, а в XII в. немало кыпчаков христианизировалось под влиянием миссионеров из Руси и Византии. К тому же грузины, по словам древнегрузинского летописца, прекрасно знали о “многочисленности роиа кыпыактв, ищ мужествйнности, смелости и маневренности в битвах, о подвижности и жестокости в атаках”, не говоря уже о примере соседней Византии, которая уже несколько столетий сдерживала натиск мусульманского мира лишь благодаря тюркским племенам. Наконец, как пишет летописец, выбор царя был обусловлен тем, что он “уже много лет был женат на желанной и прославленной добродетелями царице Гуарандухт, дочери кыпчакского вождя Атрака”, которая “являлась законной супругой царя и царицей всей Грузии”. А вслед за этим он “отправил верных людей и призвал кыпчаков”²³. Все вышеизложенное и сыграло свою роль в принятии столь неординарного с современной точки зрения решения царя Давида IV.

Получив приглашение своего тестя, хан всей кыпчакской орды на Северном Кавказе Атрак, сын верховного хана Сарухана (груз. Шарукан) направился в Грузию вместе с 50 тыс. воинами и их семьями²⁴. Иначе говоря, в 1118 г. до 300 тыс. кыпчаков переселилось в Грузию. При этом Атрак брал на себя защиту границ Грузии от огузов, для чего кыпчаки были расселены на юго-востоке и востоке страны, в том числе в Ахыске и межгорных долинах, пригодных для ведения скотоводства.

Эта акция царя Давида сыграла огромную роль в истории Грузии. Уже через три года, в 1121 г., 60-тысячная армия Давида, где 50 тыс. составляли кыпчаки, разгромила огузов и через год взяла г.Тбилиси, который с того времени стал столицей Грузии. Как с нескрываемым удовлетворением писал древнегрузинский летописец XII в., Давид IV не зря переселил кыпчаков, “ибо их руками уничтожил он силы всей Персии (т.е. державу Огузов-сельджуков – А.Ю.) и навел страх на всех царей, и с их помощью он совершил дела невероятные”²⁵.

И последующие цари Грузии продолжали привлекать с Северного Кавказа кыпчакские отряды для службы в стране. Так, царь Георгий III (1156-1184 гг.), по словам древнегрузинских летописцев, по мере надобности “сколько тысяч кыпчаков … вызывал, столько и являлось” в Гpузию²⁶. И таким образом, в период его правления в Грузию переселилось еще несколько десятков тысяч кыпчаков, названные в грузинских источниках “новыми кыпчаками” (груз. “кивчакни ахални”). Более того, в борьбе с грузинскими феодалами он полностью опирался на кыпчакскую военную знать, которую приблизил ко двору и дал ответственные должности по управлению государством, в частности посты главнокомандующего армией, министров двора и финансов. Активную роль сыграли кыпчаки и при царице Тамаре (1184-1213 гг.)²⁷. Это было время взлета Грузии и во многом благодаря кыпчакам.

Но и позже древнегрузинские источники продолжают сообщать о присутствии кыпчаков в Грузии. Так, в грамоте грузинского царя Давида VIII, датированной 1297 г., упоминается термин “месакивчаке” – сборщик специальной подати (груз. “сакивчаке“) для содержания кыпчакского войска²⁸. Всего же в XII-XIII вв. в Грузию переселилось не менее 350 тыс. кыпчаков и в основном в районы, где ныне в Грузии живут азербайджанцы и жили до 1944 г. ахыскинские турки. Если учесть, что ранее, в XI-XII вв. на юге и востоке Грузии осели десятки тысяч огузов, то станет ясно, почему древнегрузинские летописцы того времени делят Гpузию на “Каpтвелоба” (букв. “Собственная Гpузия”) и “Диди Туpкоба” (букв. “Великий (!) Туpкестан”)²⁹.

Примечательно, что именно на востоке и юге Грузии зафиксированы многочисленные кыпчакские и огузские топонимы. При этом на востоке, где ныне проживают азербайджанцы, все же преобладает кыпчакская топонимика, тогда как на юге, в Ахыске – огузская. В частности, имя кыпчакского племени чур (или цур/джур), зафиксировано в названии сел Чуртоба и Джорган в Адигенском районе и Сур – в Ахалцихском районе. А имя племени анджа (илиинджа) отражено в названии сел Эдинджа и Инджебла в Ахалцихском районе.

Названия огузских племен отражены в топонимике Месхетии намного шире. Имя племени салар зафиксировано в названии горы Салардаг в Ахалцихском районе, имя племени орал/арал – в названии села Орал в Ахалцихском, и Арал в Адигенском районах, название племени ават/абат отразилось в названии с. Абатхеви в Ахалцихском районе и др.

В XIII-XV вв. Грузия постоянно подвергалась нападениям татаpо-монгол и других тюркских завоевателей, что еще более усилило тюркский этнический компонент в стране. Именно в этот период главный город Ахыски Ахалцих начинает упоминаться в источниках под тюркским названием, вначале как Аксыка (“белая крепость”, калька с грузинского названия), затем Ахыска или Ахысха. Тогда же кыпчаки Грузии, принявшие ранее христианство, стали мусульманами. Усиление тюркского этнического компонента в Грузии, особенно в Ахыске, привело к тому, что в XIII-XIV в. местные властители именовались, в том числе в грузинских источниках, тюркским титулом “атабек”. И не раз грузинские источники сообщали о совместных походах в те или иные края современной Грузии “войск тюрок и ахыскинцев” под предводительством своих атабеков. А официально в 1469 г. владетель Ахыски, или тогда Самцхе атабек Саpкис II объявил о своей независимости от Тбилиси и отныне его государство стало именоваться в грузинских источниках “Самцхе-Саатабаго”, т.е. “атабекство Самцхе”³⁰.

В начале XVI в. Гpузия окончательно распалась на Каpтлийское, Кахетинское, Имеpетинское царства и атабекство Самцхе и стала ареной борьбы двух тюркских держав – суннитской Османской Турции и шиитского азербайджанского государства Сефевидов.

В 1516 г. Ахыска (Самцхе) переходит под власть Сефевидов. Это положение было в 1555 г. закреплено в г.Амасья договором с Османской Турцией. Но в 1578 г. после очередной войны, Ахыска (Самцхе) уже находилась под властью османских туpок³¹. Правда, в начале XVII в. этот край не раз переходил в руки Сефевидов, но после 1639 г., в соответствии с договором с Ираном османы окончательно закрепились здесь. Причем на этот раз османы ликвидировали местную власть и образовали Чилдиpский (Ахалцихский) пашалык с османской системой административных отношений.

Отличительной особенностью военно-политических событий XV-XVII вв. стало появление в Ахыске курдов.

Османский период в жизни населения этого региона Грузии имел решающее значение в деле консолидации и окончательного оформления разных тюркских племен и народов в единый этнос с общим тюркским языком и культурой.

Конечно, в этот период некоторая часть местного грузинского населения, (в первую очередь, представители знати), приняла ислам и отчасти отуречилась. Как пишет знаменитый грузинский историк и географ XVIII в. царевич Вахушти Багратиони, османские турки, оккупировав Ахыску, вначале отнюдь “не требовали отказаться от христианства”. Лишь после смерти в 1624 г. последнего христианского атабека Самцхе Манучара и возведения на престол здесь принявшего ислам Сафар-паши, “мусульманились знатные всей этой земли и стали с тех пор татарами”, хотя часть знати не отказалась от христианской веры. Более того, пишет Вахушти, “хотя знатные были мусульманами, жены их и служанки все оставались христианами”. И только в середине XVII в., уже при атабеке Ростоме, османский султан “прислал приказ, чтобы жены мусульман также стали мусульманами”. Лишь после этого грузины Ахыски стали “всецело жить по порядкам и вере османов” и “забывались грузинские нравы, кроме языка(курсив наш – А.Ю.)”³². В то же время Вахушти особо подчеркивает, что в Ахыске не было “больше христиан, кроме крестьян”, поскольку в отличие от знати, “кроме выплаты дани, крестьяне не терпели урон” от правления османов³³. В другом своем труде этот весьма осведомленный историк особо подчеркивает, что в Ахыске “мужчины и женщины похожи на грузин, но более их тихо и сладко говорящи, статны, энергичны, бесстрашны, прекрасны, знания и искусства любящи”. Однако, пишет далее он, после 1626 г. вся знать “превосходнейшие суть магометане, а крестьяне – христиане”. При этом, однако, грузинская знать “в пиршествах и собраниях” говорила по-тюркски, “а у себя дома или во взаимных дружеских обхождениях беседуют по-грузински”³⁴.

Эти данные Вахушти подтверждаются другими синхронными сведениями источников. В частности, курдский историк XVI в. Бидлиси указывает, что после того как османы покорили Ахыску местный правитель принял ислам, а “вместе с ним удостоилась чести принятия ислама многочисленная группа азнауров”³⁵. Что касается исламизации крестьянства, то не только в Грузии, но и в других областях и странах, вошедших в состав Османской державы, крестьянство, особенно с начала XVII в., не подвергалось или не имело особых материальных стимулов для принятия ислама³⁶.

Таким образом, как видно из вышеуказанного, после перехода Ахыски под власть османов, лишь незначительная часть местных грузин, в основном представителей знати, приняла ислам, но полностью не деэтнизировалась. Имело место смена веры, этническое же самосознание местных грузин-мусульман в целом сохранилось. Более того, часть Ахыски до сих пор находится в составе Турции и здесь по-прежнему проживают грузины, в основном, мусульмане, которые сохранили свое этническое самосознание. Как показывает этническая история многих народов, для полной деэтнизации, т.е. ассимиляции, требуется, по крайней мере, четыре-пять столетий. Таким образом, как видим, тюpкизация грузин в Ахыске явно не носила массовый характер, хотя незначительная часть грузинского этноса вошла в состав турок-ахыска. Но основу ахыскинского этноса, все же, составили тюркские племена и народы, что оседали на юго-востоке Грузии начиная со II-III вв..

Однако с начала XIX в. в жизни народов Южного Кавказа происходят новые, кардинальные политические и этнические перемены, связанные с экспансией Российской империи. В 1801 г. большая часть Грузии оказалась под ее властью. В 1828 г. началась война России с Турцией и вскоре, 15 августа 1829 г., русские войска штурмом захватили г. Ахыска (Ахалцих) и с этого дня открылась новая трагическая страница в жизни мусульман, теперь уже Ахалцихского уезда. Еще в ходе войны более половины мусульман края, спасаясь от преследований русской армии, переселилась в восточные районы Османской империи. А сразу после окончания войны, процесс депортации принял организованный характер: вначале в 1828 г. главнокомандующий И.Ф.Паскевич издал распоряжение, позволяющее мусульманам, желающим переселиться в Турцию, продавать их участки и недвижимость. А чуть позже, в соответствии с ст.13 Адрианопольского договора от 2 сентября 1829 г., подданным двух государств, изъявившим желание переселиться, разрешалось осуществить это в 18-месячный срок, продав при этом недвижимость и взяв с собой движимое имущество³⁷.

Общие масштабы переселения сегодня определить сложно. Известно только то, что переселение сильно коснулось горожан-мусульман, особенно заметное в Ахалцихе и ее окрестностях, а также некоторых районах Джавахети. С этого времени в Ахыске большинство мусульман, в основном турки, проживало в сельских районах. По некоторым данным, после русско-турецкой войны к 1829 г. население края сократилось со 100 тыс. до 45 тыс. чел. Тогда же, в 1829-1831 гг. российские власти переселили сюда более 30 тыс. аpмян³⁸. И впоследствии российские власти оказывали больше доверия армянам, нежели грузинам. Известно, что сразу после взятия Ахалкалаки в 1829 г., грузинские князья и дворяне представили Паскевичу жалованные грамоты грузинских царей на земли в Ахыске, но последний отказал им в их просьбе³⁹.

Следующие крупные переселенческие волны в Ахыске произошли после очередных pусско-туpецких войн 1853-1856 и 1877-1878 гг. Первая перепись населения в Российской империи в 1897 г. показала, что в Ахалцихском и Ахалкалакском уездах Тифлисской губернии проживало 141,5 тыс. чел., из них турок “по языку” было зафиксировано 43,3 тыс. чел. или 31% населения. А большинство уже стали составлять армяне (48% населения края). Грузин было 13%, а остальные были русские, курды и др. народы. Однако турки составляли большинство в Ахалцихском уезде – 36,5 тыс. чел. или (53%), а армяне – в Ахалкалакском – 72%⁴⁰. Накануне падения Российской империи, в 1916 г., в Ахалцихском и Ахалкалакском уездах Тифлисской губернии уже проживало 172 тыс. чел. Из них турок было 59 тыс. чел. (34%), армян – 80 тыс. (46%) и грузин – 29 тыс. (17%). Однако турки по-прежнему составляли абсолютное большинство в Ахалцихском уезде – 52 тыс. чел. (72%), тогда как армяне в Ахалкалакском – 76 тыс. чел. (76%)⁴¹.

I-я мировая война и бурные военно-политические события 1917-1920 гг. в очередной раз внесли изменения в этническую ситуацию в этом крае: большинство сел было уничтожено армянами и грузинами, а многие мусульмане погибли. В ответ на это 13 апреля 1918 г. 40 тюркских делегатов из Ахалцихского и Ахалкалакского уездов выступили на Батумской мирной конференции с соответствующим заявлением и потребовали присоединить эти районы к Турции. В противном случае, писали они, “при оставлении их в составе Грузии, они подвергнутся опасности потерять в недалеком будущем не только национальные связи с турками, но даже язык и религию, тем более в этом отношении грузинами с начала революции принимаются энергичные шаги”⁴². А 14 июля 1918 г. в Южной Грузии мусульманское население провело референдум и высказалось за вхождение в состав Турции. После развала Османской империи местное турецкое население 29 октября 1918 г. образовало “Временное правительство Ахыска” (тур. “Ахыска хокумати-муваггатаси“) под предводительством Омара Фаиг-бека. Столицей Республики Ахыска стал г.Карс. Но вскоре турки-ахыска, столкнувшись с экспансией грузинских и армянских войск, сочли нужным объединиться с азербайджанцами в Армении и Нахичевани и образовали совместную Аразо-Турецкую Республику (тур. “Араз Тюрк Джумхуриййати”)⁴³.

Весной 1919 г. после ожесточенных боев грузинским войскам удалось занять значительную часть Ахыски, при этом немало турок было убито, еще больше изгнано. Лидер турок-ахыска Омар Фаиг-бек был вынужден бежать в Азербайджан. А вскоре, в феврале 1921 г., в Грузии была установлена Советская власть и начался новый период в истории ахыскинских турок. Были ликвидированы все имевшие место государственные образования ахыскинцев. Но это было только начало.

Очень скоро, по сути, первыми среди народов СССР, турки Грузии познакомились с национальной политикой коммунистов: в период с 1928 по 1937 гг. практически вся немногочисленная интеллигенция, цвет народа была репрессирована или арестована. Среди расстрелянных были бывшие руководители Республики Ахыска Омар Фаиг-бек и Ахмед Пепинов. Одновременно в те же годы турок-ахыска стали официально именовать азербайджанцами. Вскоре, в 1944 г., части ахыскинцев разрешили именоваться турками, но с 1939 г. преподавание во всех учебных заведениях региона проживания турок стали вести на грузинском языке. Одновременно тогда же турок начали вынуждать менять национальность и уже брать грузинские фамилии.

В 1926 г. была проведена первая в СССР перепись и выявилась следующая картина: если в Ахалкалакском районе прежнее количественное соотношение народов по сути осталось неизменным (армяне полностью преобладали, составляя 73%), то в Ахалцихском районе была уже другая ситуация – турок по-прежнему было больше, но не как раньше (29 тыс. чел. или 30% населения района). Зато возросло число грузин (24 тыс. чел. или 25%) и армян (15 тыс.чел. или 16%). Всего же на территории бывшей исторической Ахыски в 1926 г. жило 56,7 тыс. “турок” или “османских турок”, а также 11,6 тыс. грузин с родным “тюркским” языком. Последние были мусульманами. Поэтому общая численность турок в регионе в 1926 г. приближалась к 68 тыс. чел., что составляло около 40% населения кpая⁴⁴.

Накануне II-й мировой войны по переписи 1939 г. Ахалцихском районе Грузии проживало 59,5 тыс. чел. Из них турок было 28,5 тыс. чел. (48%), армян – 16.5 тыс. чел. (28%), грузин – 6 тыс. чел. (10%). Остальные – курды, русские и др.⁴⁵.

Начало войны СССР с Германией не предвещало вначале мусульманскому населению края особой угрозы. В общей сложности 46 тыс. турок было призвано в ряды Советской Армии и сражалось на различных фронтах, при этом 26 тыс. погибло в боях. Сотни ахыскинцев были награждены различными медалями и орденами, а 8 человек стали Героями Советского Союза. Но в самом конце войны, когда ее судьба уже не вызывала сомнений, руководство Грузии подняло вопрос о переселении мусульман края. Вначале, 12 апреля 1944 г., народный комиссар (министр) внутренних дел Грузии Г.Каpанадзе написал народному комиссару внутренних дел СССР Л.Беpия, что часть курдов и азербайджанцев, покинув свои села, приехали в Тбилиси и создали социальную напряженность здесь. В свою очередь, Берия обратился 24 июля 1944 г. с письмом к Сталину, в котором писал, что в целях улучшения условий границы СССР в Грузии, целесообразно переселить из Ахалцихского, Адигенского, Аспиндзского, Ахалкалакского, Богдановского pайонов и некотоpых сел Аджаpской АССР 16.700 семей турок и курдов. Одновременно Берия заверил, что все это предварительно было согласовано с руководством pеспублики⁴⁶.

Таким образом, причиной для выселения турок из указанных районов Грузии послужило желание местных властей избавиться от мусульман. Вот почему наряду с турками выселить предлагалось курдов и хемшинов. Хемшины маленькая народность, которая, наряду с турецким, в быту использовала и армянский язык. Все они были мусульманами-суннитами. В то же время от высылки были избавлены грузины-мусульмане Аджарии.

15 ноября 1944 г. началась депортация мусульман Ахыски, которая завершилась в январе 1945 г. При этом, хотя из 220 сел планировалось выселить 86 тыс. мусульман, на самом деле было депортировано 96,367 чел.; из них 15,432 чел. (16% выселенных) умерло в пути и в первые месяцы жительства на новых местах. А накануне смерти Сталина в январе 1953 г., по данным МВД СССР, в Средней Азии числилось 86,663 депортированных из Грузии, из них турок – 66,823 чел., курдов – 8,843 чел. и хемшинов 13,997 чел.⁴⁷.

В 1956 г. ахыскинских турок освободили от комендантского режима, но не реабилитировали и они не имели права возвращаться в родные места. Но тогда же у них появилась иная возможность: 31 октября 1957 г. вышел указ Президиума ВС СССР о реабилитации азербайджанцев, переселенных в 1944 г. из Грузии. Правда, возвращаться в родные места им запрещалось, но разрешалось переехать на постоянное жительство в Азербайджан. Судя по документам МВД СССР, в 1949 г. при проведении учета спецпоселенцев из Грузии 24.304 турка назвали себя или были зарегистрированы как азербайджанцы. Таким образом, начиная с 1957 г. 25-27 тыс. турок смогли переехать в Азербайджан в качестве азербайджанцев.

Началась долгая борьба ахыскинцев за свои права и возвращение на родину. Наконец, 9 января 1974 г. власти СССР издали указ о формальном праве турок на местожительство в любом районе СССР. Но тут на пути ахыскинцев преградой стала позиция руководства Грузии. Власти Грузии, хоть и неофициально, но условием возвращения на родину поставило признание турками грузинского происхождения и соответственно смену фамилий⁴⁸. Практически грузинское руководство выступало за ассимиляцию турок. Одновременно с этого времени в Грузии начало формироваться мнение о том, что турки – это на самом деле принявшие ислам и отуреченные грузины.

В 1969 г. около 400 семей турок нелегально переехало в Гальский район Грузии из Азербайджана, но эта попытка оказалась неудачной и под давлением грузинских властей они были вынуждены покинуть страну. Наконец, некоторая часть ахыскинцев, не выдержав долгой разлуки с родиной, согласилась с негласными условиями руководства Грузии. В 70-е гг., и в особенности в 1984-1986 гг., в качестве уже грузин-мусульман они переселились в Грузию. К середине 80-х гг. их количество достигло 1211 чел. (186 семей). Но даже их, принявших выдвинутые условия, власти Грузии опасались и потому расселили не в Ахыске, а по многим районам Западной Грузии, откуда их, в свою очередь, выживало местное руководство. К началу 90-х гг. в этих местах осталось всего 35 семей, остальные покинули Грузию.

Новый всплеск активности турок наступил после прихода к власти в СССР Горбачева и объявленной им в 1985 г. перестройки. У турок появилась вера, что они наконец будут реабилитированы и смогут вернуться на свою землю. Центром деятельности ахыскинцев стал Узбекистан, где по данным переписи 1989 г. их проживало – 106 тыс. чел. (всего в СССР было зарегистрировано 207,5 тыс. чел. в качестве турок). В начале 1988 г. под председательством Юсуфа Сарварова было создано общество “Ватан” (“Родина”).

Ответом советских властей на активность турок стали погромы в Узбекистане. Вначале в мае-июне 1989 г. в Ферганской области, а в феврале-марте 1990 г. в Букинском и Паркентском районах Узбекистана по официальным данным было убито 116 чел. (из них турок – 66) и ранено до 2 тыс. чел. Другим следствием погромов стала новая депортация ахыскинцев: 74 тыс. турок покинули Узбекистан. При этом 17,5 тыс. осело в Казахстане, 16 тыс. – в России, а более 40 тыс. – в Азербайджане.

Но и на новых местах жизнь ахыскинцев была не лучше. В Азербайджане некоторые из них оказались жертвами агрессии Армении и в очередной раз стали беженцами, теперь уже карабахского конфликта. Еще хуже обстояли их дела в России. Большинство ахыскинцев расселилось на Северном Кавказе, в основном в Краснодарском и Ставропольском краях. Но здесь они столкнулись с враждебным отношением властей и местного населения, в первую очередь, казаков. В результате, в 1994-1997 гг. здесь периодически стали происходить погромы.

Серьезной проблемой для ахыскинцев стал распад СССР. Политический хаос и экономические трудности больно ударили по этому немногочисленному народу, рассеянному по многим республикам бывшей СССР. Возникли серьезные проблемы с налаживанием контактов различных общин ахыскинцев друг с другом. Даже численность ахыскинцев на сегодня точно не известна. По данным ряда исследователей, к началу 1998 г. на территории бывшей СССР проживало 320-380 тыс. турок. При этом расселены они следующим образом: в Азербайджане – 100-135 тыс. чел.; в России – 65-70 тыс.; в Казахстане – 90-105 тыс.; в Кыргызстане – 30-35 тыс.; в Узбекистане – 10-15 тыс.; на Украине – 7-10 тыс. Незначительное их количество проживает и в других республиках бывшего СССР.

Сложности, встретившиеся на пути ахыскинцев, привели к расколу их движения на три течения. На сегодня подавляющее большинство ахыскинцев связывает свое будущее с Международным обществом “Ватан” (лидер – Юсуф Сарваров, штаб-квартира – в Москве) и аналогичными обществами во многих других республиках бывшей СССР, выступающих за возвращение на территорию Ахыски без всяких предварительных условий и смены национальности.

Второе направление в движении составляют те, кто готов признать себя “грузинами-мусульманами” и переселиться не только в Ахалцихский край, но и в другие районы Грузии. Возглавляют это течение две организации: первое, общество “Хсна” (груз. “Спасение”) во главе с Исой Ашрафовым, было создано в 1991 г. в России и зарегистрировано в 1992 г. в Грузии. Штаб-квартира находится в Тбилиси (Грузия) и Нальчике (Россия). Вторая организация создана весной 1995 г. и называется “Союз грузинских репатриантов”. Её возглавляет Марат и Клара Бараташвили (штаб-квартира – в Тбилиси). Отличие между этими организациями незначительное: лидеры “Хсна” считают, что в Грузию могут вернуться только те ахыскинцы, которые признают требования властей Грузии и готовы предварительно пройти через сито этой организации. А “Союз грузинских репатриантов”, поддерживая точку зрения правительства Грузии о происхождении Ахыскинцев, в вопросе репатриации придерживается несколько более либеральных взглядов и выступает против такой строгой увязки репатриации с условиями “Хсна”.

Сторонники третьего направления выступают за эмиграцию в Турцию. Здесь несколько лидеров, но наибольшей популярностью среди сторонников этого направления пользуются председатель общества “Умид” (“Надежда”) в Краснодарском крае России Акрам Байракдаров и руководитель общества “Ас-Турк” в Кыргызстане Максуд Иззат. Это течение в основном появилось как результат потери веры в возможность возвращения в Грузию и усилилось после принятия турецким парламентом в июне 1992 г. Закона № 3835, по которому разрешалось расселение 500 семей ахыскинцев в Турции, в основном в восточной Анатолии, где сегодня проживает до 15 тыс. турок Ахыска. По данным на июль 1995 г., из республик бывшей СССР в Турцию переселилось 752 ахыскинца⁴⁹.

Таким образом, ахыскинские турки прошли в своем развитии долгий путь, длиною по крайней мере в 1800 лет. В истории ахыскинцев отчетливо прослеживаются четыре периода, которые стали вехами в их развитии. Первый период (II-VIII вв.), связан с многочисленными гунно-булгарскими и другими тюркскими племенами, а также хазарами. Второй этап (XI-XIII вв.) стал определяющим после массового появления в Грузии огузов и кыпчаков и родственных им тюркских племен. А третий (XVI-XVIII вв.), связанный с Османской империей, привел к окончательной консолидации и оформлению многочисленных тюркских племен и небольшой части грузинского населения в единый и новый этнос со своей самобытной культурой и языком. Последний период (XIX-XX вв.) – трагический в истории ахыскинцев. После оккупации Российской империей области проживания ахыскинцев в Грузии, немалая их часть, в первую очередь, жители городов, была вынуждена переселиться в Турцию. Взамен российские власти стали усиленно заселять в Ахыске грузин, армян и русских. А в советское время в 1944 г. все мусульмане Ахыске, в первую очередь, ахыскинцы, были депортированы. Ахыскинцы в 1989 г. подверглись погрому в Узбекистане и снова были депортированы в разные республики бывшей СССР. Не имея по-прежнему возможности вернуться к себе на родину в Грузию, разбросанные по многим странам, ахыскинские турки постепенно ассимилируются и если в ближайшее время международные организации не примут кардинальные меры, этот самобытный немногочисленный народ окажется на грани исчезновения.

---

1. Подр. см.:  Джафаров Ю.Г. Гунны и Азербайджан. Баку, 1985, с.16-17; Гейбуллаев Г.А.Топонимия Азербайджана. Баку, 1986, с.34-35; Еремеев Д.Е.. Этногенез турок. Москва, 1971, с.58-60.
2. Джафаров Ю.Г. Указ. соч., с.41-68;  Golden  P.B.  The Turkic Peoples and Caucasus. – «Transcaucasia, nationalism and social change: essays in the history of Armenia, Azerbaijan, and Georgia». Ann Arbor, 1996, p.46.
3. Гадло А.В. Этническая история Северного Кавказа (V-X вв.). Ленинград, 1979, с.53.
4. Агафий Миринейский. О царствовании Юстиниана. Пер. М.В.Левченко. Москва, 1996,  с.86,88,91.
5. Пигулевская Н. Сирийские источники по истории народов СССР. Москва-Ленинград, 1941, с.37.
6. Пигулевская Н. Указ. соч., с.165; Джафаров Ю.Г. Указ. соч., с.97-98; A. Zeki Velidi Togan. Umumi Turk tarihi’ne giris. Istanbul, 1981, Cild I, p.158-159.
7. Чичуров И.С. Византийские исторические сочинения: «Хронография Феофана, «Бревиарий» Никифора. Текст и перевод. Москва, 1980, с.50,78.
8. Моисей Хоренский. История Армении. Пер. Н.О.Эмина.  Москва, 1893, с.56. См. также: A. Zeki Velidi Togan. Op.cit., p.168-169.
9. Мовсэс Каланкатуаци. История страны Алуанк.  Пер. Ш.В.Смбатяна. Ереван, 1984, с.62-63.
10. См.: Меликсет-Бек Л.М.  Хазары по древнеармянским источникам в связи с проблемой Моисея Хоренского. – «Исследования по истории культуры народов Востока». Москва-Ленинград, 1960, с.116; ал-Балазури. Китаб футух ал-булдан. Каир, 1957, с.232 (на араб.яз.).
11. Источники грузинских летописей. Три хроники.  Пер. Е.С.Такайшвили. –  «Сборник материалов для описания местностей и племен Кавказа». Тифлис,  1900, вып. 28, с.1-5,44.
12. Очерки истории Грузии. Тбилиси, 1989, том 1, с.254.
13. Леонти  Мровели. Жизнь картлийских царей.  Пер. Пер. Г.В.Цулая.  Москва, 1979, с.25.
14. Там же, с.27,28, 59-60.
15. ал-Балазури. Указ. соч., с.239, 244.
16. Летопись Картли.  Пер. Г.В.Цулая. Тбилиси, 1982, с.47, 48; Картлис Цховреба. Тбилиси, 1955, том I, с.249-250, 251 (на груз. яз.); Очерки истории Грузии. Тбилиси, 1988, том 2, с.250, 281-282.
17. Леонти Мровели. Указ. соч., с.27; Картлис Цховреба, с.16.
18. Кобычев В.П. Некоторые вопросы этногенеза и ранней этнической истории народов Кавказа: финно-угры на Кавказе. – «Кавказский этнографический сборник». Москва, 1989, вып. IX, с.10-18.
19. Современные грузинские историки  помещают древнюю крепость Оногурис севернее, у р.Техури,  либо  связывают с совр. с.Унагира в Хонском районе, что думается не совсем точно, хотя несомненно и связь с.Унагира с оногурами.
20. Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к  пятиверстной карте Кавказского края. Тифлис, 1913, с.1. В дальнейшем при описании населенных пунктов Грузии XIX в. мною использованы были карта и указатель Д.Д.Пагирева.
21. Картлис Цховреба, с.332, 335-336.
22. Подр. см.: Ахынжанов С.М. Кыпчаки в истории средневекового Казахстана. Алма-Ата, 1989, с.44-45,74-87 и др.
23. Картлис Цховреба, с.336.
24. Там же, с.335-336. В тексте написано «ормоцдаати атаси», т.е. «50 тысяч чел.». Однако современные  грузинские историки, стараясь всячески принизить роль кыпчаков в истории Грузии,  приводят иные цифры – от 40 до 45 тыс. чел., которые, к тому же, чуть-ли не через несколько десятилетий  якобы огрузинились.
25. Картлис Цховреба, с.336.
26. Там же, с.367.
27. Подр. см.: Анчабадзе Г.З. Кыпчаки в Грузии. – «Проблемы современной тюркологии». Алма-Ата, 1980, с.342-344; Еремян С.Т. Агарцинская надпись 1184 г. – «Исследования по истории культуры народов Востока». Москва-Ленинград, 1960, с.78-87; Golden P.B. Op. cit., p.60,61.
28. Т.П.Енукидзе. Грузинский должностной термин XIII века – “месакивчаке”. – “Грузинское источниковедение”. Тбилиси. Вып. IV, 1973, с.33-35 (на груз. яз.).
29. Современные грузинские историки,  негативно относясь к тюркам, переводят “Диди Туркоба” как “Великое турецкое засилье” или “Великая туретчина”, что конечно же неверно.
30. Парсадан Горгиджанидзе. История Грузии. Пер. Р.К.Кикнадзе и В.С.Путуридзе.  Тбилиси, 1990, с.54; Судебни Бека и Агбуга. Пер. В.Д.Дондуа и И.С.Долидзе.  Тбилиси, 1960, с.7-9, 28.
31. Подр. см.:  Эфендиев Октай. Азербайджанское государство Сефевидов в XVI веке. Баку, 1981, с.63, 105;  Парсадан Горгиджанидзе. Указ. соч., с.29,33,40,61; Сванидзе М.Х. Турецко-иранский  Амасийский мирный договор 1555 г. и Закавказье. – «Восточное историческое источниковедение и специальные исторические дисциплины». Москва, 1994, вып.2, с.114-122.
32. Вахушти Багратиони. История царства Грузинского. Пер. Н.Т.Накашидзе. Тбилиси, 1976, с.208-213.
33. Там же, с.216.
34. Царевич Вахушти. География Грузии. Пер.М.Г.Джанашвили.  Тифлис, 1904, с.158, 159.
35. Шараф-хан Бидлиси. Шараф-наме. Пер. Е.И.Васильевой. Москва, 1976, т.2, с.235.
36. Еремеев Д.Е. Указ. Соч., с.167.
37. Договоры России с Востоком. Политические и торговые. СПб., 1869, с.78-79; Ломсадзе Ш.В. Южная Грузия Самцхе-Джавахети с середины XVIII в. по 50-е гг. XIX в. Автореферат докторской диссертации. Тбилиси, 1973, с.29; Avsar B.Z., Tuncalp Z.S. Ahiska Turkleri. Ankara, 1994, p.15.
38. См.:  Ломсадзе Ш.В. Указ. соч., с.29; Загурский Л.П. Поездка в Ахалцихский уезд в 1872 г. –  «Записки Кавказского отдела Императорского Русского Географического Общества». Тифлис, 1873, кн.8, с.8.
39. Виктор Носадзе. Борьба за восстановление территориальной целостности Грузии (Месхети). – “Литературная Грузия”, 1991, № 7, с.149.
40. Первая Всеобщая перепись Российской империи, 1897 г. СПб., 1905, том 69, с.77-81.
41. Бараташвили Марат. Правовое положение месхов-репатриантов в Грузии. Тбилиси, 1998, с.8.
42. Документы и материалы о внешней политике Закавказья и Грузии. Тифлис, 1919, с.310-312.
43. См.:   Гаджылы Асиф.  На чужбине (этническая  культура месхетинских турок). Баку, 1992, 17-18 (на азерб. яз.);  Gokdemir A.E. Cenubi-garbi Kafkas hukumati. Ankara, 1989, p.39.
44. Осипов  А.Г.   Основные  направления  изменений  в  самосознании  и  культуре Ахалцихских   (месхетинских)  турок  (20-е  гг.  XIX   –  90-е  гг.  XX  в.).  Автореферат  кандидатской  диссертации.  Москва,  1993, с.14.
45. Бараташвили Марат. Указ. соч., с.10-11.
46. Турки-месхетинцы:  долгий  путь  к  реабилитации.  Сборник   документов.  Составитель  Бугай  Н.Ф.  Москва, 1994, с.13.
47. Там же, с.24, 38-45,67.
48. Панеш Э.Х.,  Ермолов  Л.Б. Месхетинские турки. –  журнал «Вопросы истории». Москва, 1991, № 9-10, с.215.
49. Kemal Kirisci.  Refugees  of  Turkish origin:  «Coerced  Immigrant» to  Turkey since 1945. – «International Migration». Geneva,  1996,  Vol.XXXIV,  № 3, p.400, 410.

“Ahıska Türkleri Sempozyumu” Hitit Üniversitesi’nde yapılacak

“Ahıska Türkleri Sempozyumu” Hitit Üniversitesi’nde yapılacak

“Ahıska Türkleri Sempozyumu” Hitit Üniversitesi’nde yapılacak 2. Dünya Savaşı sırasında sürgüne gönderilen Ahıska Türkleri hakkında farkındalık oluşturmak amacıyla Hitit Üniversitesi ev sahipliğinde “Sürgünün 70. Yılında Ahıska Türkleri” konulu uluslararası sempozyum yapılacak. 14-15 Kasım 2014 tarihlerinde gerçekleştirilecek olan sempozyumda, Osmanlı döneminde Ahıska Türkleri, Ahıska Türklerinin kültürel zenginlikleri, Ahıska Türkleri hakkında yazılmış romanlar, Ahıska Türklerinin bugünkü durumu, Ahıska gençliğinin eğitim sorunları, sürgünden vatana geri dönüş çabaları, dünya genelindeki Ahıskalılar ve uluslararası hukuk açısından Ahıska Türkleri gibi konular ele alınacak. Ahıska Türk Müziği dinletisi ile Ahıska Türk Mutfağı yemeklerinin de yer alacağı sosyal ve kültürel etkinlikler içeren sempozyumda ayrıca “Sürgünün 70. Yılında Ahıska Türkleri” adlı kısa film ile Bizim Ahıska Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Yunus Zeyrek tarafından hazırlanan “Ahıska Sürgünü Resim Sergisi” de yer alacak.

Ahıskalılarla alakalalı son haberler

Sosyal taraflarla birlikte hazırlanan 11 maddelik yasa tasarısında kısa çalışma ödeneğinin yanı sıra çalışan üniversite öğrencileri için de ‘müjde’ var…

Ayrıca 31 Aralık 2008’de süresi dolan 5084 sayılı Teşvik Yasası’nın yürürlüğü 31 Aralık 2009’a kadar uzatılıyor. Ahıska Türkleri’nin çifte vatandaş olma başvurusunun 3 ayda sonuçlandırılması da hükme bağlanıyor.

….

MÜFETTİŞ SAYISI ARTIYOR

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının mevcut müfettiş kadrosunun az sayıda olması nedeniyle denetim hizmetini layıkıyla yerine getirilemediğinden müfettiş sayısının artırılması öngörülüyor. Bunun için 6 ay içinde diğer bakanlıklar ilgili ve bağlı kuruluşlardan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına naklen denetim elemanı atanmasının önü açılıyor.
Ahıska Türkleri de var!
Türkiye’de iskan edilecek veya halen bulundukları yeni devletlerde kalacak Ahıska Türklerine çifti vatandaşlık hakkı verilinceye kadar, ikamet tezkeresi bulunanlarda, çalışma izni aranmaması da düzenleniyor. Ayrıca 3835 sayılı Kanun kapsamında olup 1/6/2008 tarihinden önce   ikamet tezkeresi düzenlenenlerden; bu Kanunun yürürlüğünden itibaren 3 ay içinde çifte vatandaşlık müracaatında bulunanların başvurularının kabul edilerek,  milli güvenlik ve devletin dış politikası bakımından sakınca görülmeyenlerin çifte vatandaşlık taleplerinin, talep tarihinden itibaren 3 ay içinde sonuçlandırılacağını hükme bağlıyor.

(kaynak:hurriyet.com.tr)

Yabancılarla İlgili Sık Sorulan Sorular

1-İkamet tezkeresi nedir?

Vize veya vize muafiyeti sonunda Türkiye’de daha fazla kalmak isteyen yabancılara yetkili emniyet makamlarınca verilen oturma izni belgesidir.

2-Türkiye’de oturma (ikamet) izni alabilmek için ne yapmam gerekiyor?

Türkiye’de kalma amacına göre uygun belgeleri hazırlamak suretiyle yetkili emniyet makamlarına müracaat etmeniz gerekmektedir.

3-İkamet izni için nereye müracaat etmeliyim?

 Bulunduğunuz ilin Yabancılar Şube Müdürlüğüne veya varsa İlçenin Yabancılar Büro Amirliğine bizzat müracaat etmeniz gerekmektedir.

4-İkamet Tezkeresi ne amaçla kullanılır?

Yabancıların Türkiye’de yasal olarak seyahat ikamet ettiklerini, Türkiye’de ne kadar süreyle hangi amaçla kalacaklarını belgelemek ve istenildiği zaman yetkili makamlara gösterilmek amacıyla kullanılır.

5-İkamet tezkeresinin süresi ne kadardır?

İkamet tezkereleri kalış amaçlarına uygun olarak, bir defasında en fazla 5 yıla kadar süreyle geçerli olmak üzere düzenlenmekte olup, 4 defa uzatılabilmektedir.

6-Türkiye’ye gelen her yabancılar ikamet tezkeresi almak zorunda mıdır?

Türkiye’ye gelen yabancılar 180 gün içerisinde 90 güne kadar ikamet izni almadan kalabilmektedir. Ancak bu süreden daha fazla kalmak isteyen yabancıların kalış amaçlarına göre ikamet tezkeresi almaları zorunludur.

7-Türk vatandaşı ile evliyim, ikamet tezkeresi almak zorunda mıyım?

Türk vatandaşı ile evli olan yabancılardan vize veya vize muafiyeti süresinden fazla kalacaklar bu amaçlarına uygun olarak ikamet tezkeresi almak durumundadır.

8-İkamet iznimi (tezkeremi) uzatmak için ne yapmalıyım?

İkamet tezkeresinin süresi bitmeden veya sürenin bitim tarihinden itibaren en geç 15 gün içerisinde yetkili emniyet makamlarına müracaat etmeniz gerekmektedir. Bu süreyi geçiren yabancılara verilecek ikamet izinlerinden ihlal edilen sürenin harcı bir kat fazla ile tahsil edilir.

 9-İkamet tezkeresinin harcı ne kadardır?

İkamet tezkeresinin harçları karşılılık esasına göre Maliye Bakanlığınca belirlenmekte ve her yılbaşında 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı (6) sayılı tarife ile Resmi Gazetede yayımlanmaktadır.

10-Pasaportumun olmadan ikamet tezkeresi alabilir miyim?

5682 Sayılı Pasaport Kanunu ve 5683 Sayılı Yabancıların Türkiye‘de Seyahatlerine İlişkin Kanun hükümleri gereğince yabancıların ikamet tezkeresi alabilmeleri için geçerli pasaportlarını ibraz etmesi gerekmektedir.

11-İkamet tezkeremi kaybettim ne yapmam gerekiyor?

5683 sayılı Kanunun 11. maddesi gereğince ikamet tezkeresini kaybedenlerin ikamet tezkeresinin kayıp olduğuna dair, bağlı bulunan polis merkezi görevlileri tarafından tanzim edilecek kayıp eşya tutanağı ile birlikte en kısa sürede ilde Emniyet Müdürlükleri Yabancılar Şubesine, ilçelerde ise Yabancılar Bürolarına müracaat etmek suretiyle yeni ikamet tezkeresi almaları gerekmektedir.

12-Almış olduğum ikamet tezkeremi kaybettim yeniden ücret talep ediliyor mu?

Yeni bir ikamet tezkeresi almak zorundasınız. Bunun için kaybolan tezkere harca tabi ise 492 Sayılı Harçlar Kanununa göre bunların yerine verilecek yeni ikamet tezkerelerinden ilk kez alınan harcın yarısı alınmakta, ayrıca 210 Sayılı Değerli Kağıtlar Kanunu gereğince cüzdan bedeli tahsil edilmektedir.

13-İkamet tezkeremin yırtılması veya yıpranması halinde ne yapmam gerekir?

İkamet tezkeresini tanzim eden makama müracaat ederek 492 Sayılı Harçlar Kanununa defter bedelini ödemek suretiyle yeni ikamet tezkeresi talebinde bulunmanız gerekmektedir.

14-İkamet tezkeremin veriliş amacını değiştirebilir miyim?

Ülkemize yabancılara verilen ikamet izinleri 5682 sayılı Kanun ve 5683 sayılı Kanun çerçevesinde ülkemize geliş ve ülkemizde kalış amaçlarına göre düzenlenmektedir. Örneğin ülkemize çalışmak üzere gelen bir yabancıya “çalışma amaçlı”, öğrenim amacıyla gelin bir yabancıya “öğrenim amaçlı”, ikamet tezkeresi verilmektedir. Yabancıların kalış durumları değişmediği sürece ikamet amacı değiştirilemez.

Ancak yabancıların ülkedeki kalış durumlarının değişmesi halinde örneğin öğrenimi sona ermesi halinde durumunu ikamet izni aldığı yetkili birime bildirmesi halinde talebi değerlendirilmemektedir.

15-İkamet tezkeremi giriş çıkış işlemlerinde kullanabilir miyim?

İkamet tezkeresi geçerli pasaport veya pasaport yerine geçerli seyahat belgesi ile birlikte ibraz edilmesi halinde yabancılara Türkiye’ye vizesiz giriş hakkı tanımaktadır. İkamet tezkereleri tek başına pasaport yerine geçmez.

16-Vize süremin sonunda Türkiye’de kalmak için ne yapmalıyım?

Yabancılar Türkiye’de vize veya vize muafiyeti sonunda 6 aya kadar kısa süreli ikamet izni alabilmektedirler. Bu süreden daha fazla süreyle kalmak isteyen yabancıların yurt dışındaki temsilciliklerimizden amacına uygun uzun süreli vize almaları gerekmektedir.

17-Uzun yıllardır Türkiye’de yaşıyorum ikamet tezkeresi almak zorunda mıyım?

Durumunuz yasal değildir. En kısa sürede bulunduğunuz yerin emniyet makamlarına başvurmanız gerekmektedir.

18-Türkiye’de bir çocuğum doğdu ikamet tezkeresi almak zorunda mıyım?

Türkiye’de doğan bir yabancı çocukların, anne veya babasının Nüfus Müdürlüğü’ne müracaat ederek MERNİS doğum belgesi alması, çocuğun adına bireysel pasaport çıkartması veya kendi pasaportlarına ekletmesi ve en geç 90 gün içerisinde ebeveyn veya yasal temsilcilerinin emniyet makamlarına müracaat ederek ikamet tezkeresi alması gerekmektedir.

19-İkamet tezkeremi yanımda taşımak zorunda mıyım?

İkamet tezkeresi yabancıların Türkiye’de yasal olarak kaldığını gösterir bir belge olup, istenildiği zaman yetkili emniyet ve jandarma makamlara gösterilmesi zorunludur.

20-İkamet tezkeremde dikkat etmem gereken hususlar nelerdir?

İkamet tezkeresindeki kimlik bilgileri ile pasaportta bulunan bilgilerin aynı olup olmadığına dikkat edilmesi gerekmektedir. Diğer hususlar ikamet tezkeresinin iç kapak ve 22. sayfasında açıklanmakta ve bu hususlara riayet edilmesi gerekir.

21-Türkiye’de ikamet adresimi değiştirmem gerekiyor ne yapmam gerekir?

Türkiye’de ikamet adresini değiştirmek isteyen yabancıların, adres değişikliğini 5683 sayılı Kanunun 14.maddesi gereğince 48 saat içinde gidilen İl’in, ayrıldıkları İl’in ve gittikleri İl’in emniyet makamlarına ayrıca “Adres Kayıt Sistemi Yönetmeliğinin” 14.maddesi (1) fıkrası uyarınca yirmi iş günü içinde nüfus müdürlüklerine bildirmekle yükümlüdürler. Aksi takdirde idari para cezası uygulaması yapılmaktadır.

22-Yabancılara mahsus kimlik numarası ne demektir?

5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu gereğince Türkiye’de herhangi bir amaçla en az altı ay süreli ikamet tezkeresi alan yabancılara Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce “Yabancılara Mahsus Kimlik Numarası” tahsis edilmektedir. Bu numara yabancının resmi kurumlardaki iş ve işlemlerini yürütebilmeleri amacıyla kullanılmaktadır.

23-Yabancı kimlik numaramı nasıl alabilirim? Nereden öğrenebilirim?

Yabancıların kimlik numarası edinebilmeleri için en az altı ay süreli ikamet tezkeresi sahibi olmaları gerekmektedir. Yabancılar kendilerine tahsis edilen kimlik numaralarını, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün http://nvi.gov.tr/ adresinden gerekli bilgileri doldurmak suretiyle internetten veya ikamet tezkeresi düzenleyen birimden öğrenme imkânına sahiptirler.

24- 6 (altı) aydan az süreli ikamet tezkeresi bulanan kişilere yabancı kimlik numarası verilir mi?

5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununa göre 6 aydan az süreli ikamet tezkeresi sahibi yabancılara yabancı kimlik numarası verilememektedir.

25-Yabancı Kimlik Paylaşım Sistemindeki kimlik bilgilerim ile ikamet tezkeresindeki kimlik bilgilerim aynı değil ne yapmam gerekir?

Mevcut olan pasaport ve ikamet tezkeresi ile ikamet edilen ilin Yabancılar Şube Müdürlüğüne müracaat edilerek kimlik bilgilerinde değişiklik talep edilmesi gerekmektedir.

26-Türkiye’de Büyükelçilik/Konsolosluk mensubuyum Yabancılara Mahsus Kimlik Numarasını nasıl alabilirim?

5683 sayılı Kanunun 28. maddesi gereğince Türkiye’de vazifeli diplomasi ve konsolosluk memurları ile aileleri ve bazı müstahdem mensuplarının Yabancı Kimlik Numarası Dışişleri Bakanlığı Protokol Genel Müdürlüğü aracılığıyla Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce tahsis edilmektedir.

27-Mavi Kart almak istiyorum?

Mavi Kart almak için Yurtdışında bulunan şahıslar bulundukları ülkedeki Konsolosluklarımıza, yurt içinde ise Nüfus Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüne başvuru yapılması gerekmektedir.

Ayrıca mavi kartı hamili şahısların sağladığı haklar ve uygulaması ile ilgili bilgileri Başbakanlık Yurtdışı Türkler Başkanlığından öğrenebilirsiniz.

28-Mavi Kart hamili kişiler ülkede nasıl kalabilir?

Mavi Kart hamili kişiler ikamet izni alma zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak isteğe bağlı olarak talep edilmesi halinde 5 yıla kadar ikamet izni verilmektedir. Bu ikamet izinleri 492 sayılı Harçlar Kanununun 88. Maddesi gereğince harçsız olarak düzenlenmektedir.

29-Mavi Kart Hamilleri aynı zamanda Yabancı Kimlik Numarası Alabilir mi?

Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce aynı kişinin birden fazla kimlik numarasına sahip olmasının, 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununa aykırı olduğu gibi kamu düzeni açısından da olumsuzluklar oluşturduğu, Mavi Kartlılar Kütüğünde kayıtlı kişilerden daha sonra yabancılara mahsus kimlik numarası mahsus kimlik numarası alması mümkün değildir.

30-Türkiye’de öğrenim görmek üzere okula kaydımı yaptırdım. İkamet izni almak için ne yapmam gerekir?

Türkiye’de öğrenim görmek isteyen yabancıların dış temsilciliklerimizden bu amaca uygun olarak öğrenim vizesi alıp gelmeleri gerekmektedir.  Türkiye’ye öğrenim vizesi ile giriş yaptığı tarihten itibaren bir ay içerisinde, öğrenim göreceği kurumdan alacakları öğrenci belgesi ile birlikte emniyet makamlarına müracaat etmeleri halinde öğrenim amaçlı ikamet tezkeresi verilmektedir.

31-Dış temsilciliklerden öğrenim vizesi almadan ikamet tezkeresi alabilir miyim?

Öncelikle, Türkiye’de öğrenim görecek yabancıların Dış Temsilciliklerden öğrenim vizesi alarak gelmeleri esastır.

Ancak; Türkiye’de daha önce en az altı (6) ay süreli (Turistik ikametler hariç) ve halen geçerli ikamet tezkeresi sahibi olan yabancıların öğrenim görmek istediklerine dair belge ibraz etmeleri halinde öğrenim amaçlı ikamet tezkereleri, öğrenim vizesi şartı aranmaksızın tanzim edilebilmektedir.

32-Üniversitede öğrenciyim başka bir üniversitede farklı bir bölümde öğrenim görme hakkı elde ettim ne yapmam gerekir?

Türkiye’de öğrenim gören yabancıların öğrenim durumunda değişiklik olması ve bu değişikliği ikamet tezkeresini vermeye yetkili makamlara bildirmeleri halinde gerekli değişiklik yapılabilmektedir.

33-Türkiye’de öğrenim görüyorum ve bu amaçlı ikamet iznim var, mezuniyet sonrası ne yapmam gerekir?

Türkiye’de öğrenim gören yabancılara öğrenim amaçlı ikamet tezkeresi düzenlenmektedir. Öğrencilerin ikamet izinleri, “okuldan ilişik kesme, devamsızlık, kaydını sildirme, kayıt dondurma ve mezuniyet gibi durumlarda o tarih itibariyle iptal edilmektedir.

Öğrencilerin durumlarında meydana gelen değişikliklerin, okulu ve öğrencinin kendisi tarafından en kısa zamanda emniyet makamlarına bildirilmesi gerekmektedir. Aksi durumlarda öğrenciler farkında olmadan cezalı duruma düşmekte ve problemlerle karşılaşmaktadırlar.

34-Türkiye’de öğrenim gören çocuğum var, yanında kalabilmem için ne yapmam gerekir?

Türkiye’de öğrenim amaçlı ikamet tezkeresi bulunan yabancıların eş ve çocuklarına “refakat” amaçlı ikamet izni verilmektedir.

Anne/baba ve diğer yakınlarına ise dış temsilciliklerimizden uzun süreli “ziyaret” amaçlı vize alarak gelmeleri halinde ziyaret amaçlı olarak ikamet tezkeresi düzenlenebilmektedir.

35-Türkiye’de gayrimenkul almak istiyorum ne yapmam gerekir?

Türkiye’de taşınmaz edinmek isteyen yabancılar gayrimenkulün bulunduğu İlin Tapu Sicil Müdürlüğüne başvurması gerekmektedir. Bu konudaki ayrıntılı bilgilerin Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünden temin edilebilmesi gerekir.

36-Türkiye Cumhuriyetinin Yabancı Ülkelere Uyguladığı Vize Rejimine İlişkin Bilgilere Nereden Ulaşabilirim?

Gerekli bilgilere Dışişleri Bakanlığının http://www.mfa.gov.tr/yabancilarin-tabi-oldugu-vize-rejimi.tr.mfa  adresinden ulaşabilirsiniz.

37-Yabancı Ülkelerin Türk Vatandaşlarına Uyguladığı Vize Rejimine İlişkin Bilgilere Nereden Ulaşabilirim?

Gerekli bilgilere Dışişleri Bakanlığının http://www.mfa.gov.tr/turk-vatandaşlarinin-tabi-oldugu-vize-uygulamalari.tr.mfa  adresinden ulaşabilirsiniz.

38-Yabancı Ülke Vatandaşlarına Uygulanan Vize Rejiminde Yapılan Değişikliklere İlişkin Bilgilere Nereden Ulaşabilirim?

Bu tür bilgilere, Dışişleri Bakanlığının http://www.mfa.gov.tr  ve Emniyet Genel Müdürlüğününhttp://www.egm.gov.tr adresindeki internet web sitesinin duyurular bölümünden takip edebilirsiniz.

39-Eşimin Türkiye’ye giriş yasağı var. Ülkemize nasıl giriş yapabilir ?

Eşiniz bulunduğu ülkedeki dış temsilciliklerimize, bulunduğu ülkede yok ise akredite dış temsilciliklerimize amacına uygun vize başvurusunda bulunması gerekmektedir.

40-Eşim hakkında vize/ikamet ihlali nedeniyle uygulanan para cezasını ödeyecek maddi imkanım yok. Söz konusu cezadan muaf tutulmasını istiyorum.

Eşinizin vizesi olması halinde, söz konusu para cezasını ülkemize giriş yapacağı hudut kapısında ödemesi kaydıyla giriş yapabilecektir. Aksi takdirde girişine izin verilmeyecektir.

Söz konusu para cezasından muaf tutulması mümkün olmamakla birlikte konunun Maliye alanına girmektedir.

41-Yabancı uyruklu bir kişiyi Türkiye’ye davet etmek istiyorum. Neler yapmam gerekiyor?

Noterden düzenlettireceğiniz davetiyeyi yabancıya ulaştırmanız ve bu davetiye ile birlikte yabancının bulunduğu ülkedeki dış temsilciliğimize vize başvurusunda bulunması gerekmektedir.

42-Ben …….. uyruklu yabancıyım, İstanbul ilinden sığınma talebinde bulundum, ancak ….. iline sevk edildim. İstanbul ilinde kalmak istiyorum. Mümkün müdür?

Bilindiği üzere, 1951 Tarihli Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Cenevre Sözleşmesinin I.Bölüm Genel Hükümler başlıklı 2.Maddesine göre, her mültecinin, bulunduğu ülkeye karşı, özellikle yasalara, yönetmeliklere ve kamu düzeni için alınan önlemlere uymayı öngören yükümlülükleri vardır.

Ülkemizdeki iltica/sığınma başvuru sahipleri ile mülteci ve sığınmacıların yerleştirildiği resen ikamet izni verilecek illerimiz (62 uydu il) mevzuatımız gereği belirlenmiştir. Ayrıca, ülkemizde metropol illerimizde (Antalya, Ankara, İstanbul, İzmir v.b.) sadece İltica/Sığınma başvuruları alınmakta, fakat bu illerimizde ikametlerine izin verilmemektedir.

43-Sığınmacı olarak …..  ilinde ikamet etmekteyim, ancak geçinemiyorum bu nedenle tanıdıklarım olan …… iline sevk edilmemi istiyorum, bu konuda yardımcı olabilir misiniz?

Ülkemizden sığınma talebinde bulunan  yardıma muhtaç sığınma başvuru sahiplerinin çeşitli kuruluşlardan (Sosyal Dayanışma ve Yardımlaşma Vakfı, Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü, Belediyeler, Kızılay ve özel kurum ve kuruluşlar ile STK’lar) gıda, yakacak, nakit para, yiyecek ve giyecek gibi nakdi ve ayni yardımlar alabilme imkanları ile ilgili hususlarda ayrıntılı bilgi için bulundukları il valiliğine müracaat etmeleri gerekmektedir.

Öte yandan, ülkemizde bulunan sığınma başvuru sahiplerinin başka illere sevk talepleri, Uygulama Talimatının 15. maddesi çerçevesinde akrabalık ilişkisi (anne, baba, kardeş, eş, çocuk, büyük anne, büyük baba olduğunun anlaşılması halinde) ve sağlık nedeniyle (ikamet ettiği ilde rahatsızlığını tedavi ettiremediği için tedavisinin yapılması amacıyla) değerlendirmeye alınmaktadır.

Ayrıca, akrabalık ilişkisi, sağlık nedeniyle vb. gibi nedenlerle dilekçe vermek isteyen yabancılar, doğrudan ikametine izin verilen ilin Emniyet Müdürlüğü, Yabancılar Şube Müdürlüğüne müracaatta bulunacaktır. Müracaat makamlarınca alınan dilekçe başvuruları 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanunun göre değerlendirilecek, sonucu tarafınıza 7201 sayılı Tebligat Kanununa göre tebliğ ettirilecektir.

44-Ülkemizden iltica/sığınma talebinde bulunan yabancılar nerede kalmaktadırlar?

Ülkemizden iltica-sığınma talebinde bulunan yabancılar müracaatının ardından Bakanlığın uygun göreceği bir ilde serbest ikamete tabi tutulur. Uydu İller olarak adlandırılan bu iller genelde iç Anadolu bölgesi ve yakın çevrelerinde yer alan, emniyet ve asayiş açısından sorun yaşanmayan ve yabancıların kontrollerinin de zor olmadığı 62 İlimizi kapsamaktadır. (Ağrı, Amasya, Bilecik, Burdur, Çankırı, Çorum, Eskişehir, Gaziantep, Hakkari, Isparta, Kastamonu, Kayseri, Kırşehir, Konya, Kütahya, Nevşehir, Niğde, Sivas, Tokat, Van, Yozgat, Aksaray, Karaman, Kırıkkale, Şırnak, Adana, Afyonkarahisar, Erzurum, Hatay, Kahramanmaraş, Çanakkale, Bolu, Uşak, Denizli, Yalova, Siirt, Balıkesir, Batman, Şanlıurfa, Kilis, Ardahan, Malatya, Kars, Iğdır, Düzce, Sakarya, Erzincan, Gümüşhane, Bayburt, Mardin, Sinop, Zonguldak, Samsun, Manisa, Karabük, Adıyaman, Elazığ, Giresun, Trabzon, Artvin, Ordu)

Bu illere sevk edilen yabancılara en az altı ay sürelerle İkamet Tezkeresi tanzim edilmekte, 15 gün içerisinde bir Kimlik Tanıtma Belgesi verilmekte ve belirli periyotlarla imzaya çağrılmaktadırlar.

Ayrıca Yozgat ilinde bir adet 100 kişi kapasiteli Mülteci Misafirhanesi bulunmakta olup, hassas gruplar olarak adlandırılabilecek grup üyeleri burada ikamete tabi tutulmaktadır.

45-Üçüncü bir ülkeye gitmek üzere sığınma talebinde bulundum, ancak 3 yıldır herhangi bir ülkeye yerleştirmem yapılmadı. İşlemlerimin hızlandırılmasını istiyorum, bu konuda bilgi verir misiniz?

Üçüncü ülkeye yerleştirme işlemleri ile ilgili bilgi almak için Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’ne müracaat etmeniz gerekmektedir.

46-Ülkemizde çalışmak isteyen yabancının izlemesi gereken prosedür nedir?  

 Ülkemizde çalışacak olan yabancıların çalışma izinleri 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun ve Uygulama Yönetmeliği ile düzenlenmiştir.

Buna göre, ülkemizde çalışacak bir yabancı sırası ile;

-Çalışma izni, (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)

-Çalışma vizesi, (Türkiye’nin dış temsilcilikleri)

-Çalışma amaçlı ikamet tezkeresi, (ilgili emniyet makamları)

İşlemlerini tamamlamış olması gerekmektedir.

 Yabancılar öncelikle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından çalışma izni buna bağlı olarak da dış temsilciliklerimizden çalışma vizesi almakta, çalışma vizesi ile Türkiye’ye geldikten sonra da 5683 sayılı Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanunun 3 ncü maddesi uyarınca emniyet makamlarından çalışma meşruhatlı ikamet tezkeresi almaları gerekmektedir.

 Çalışma izni prosedürü ile ilgili ayrıntılı bilgiye Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının internet sitesinden (www.csgb.gov.tr) ulaşmanız mümkündür.

47-Çalışma İzni Müracaatı nasıl yapılır?

Çalışma izni başvuruları “yurt dışı” ve “yurt içi” olmak üzere iki şekilde yapabilmektedir.

-Yurt Dışı Müracaat

 • Türkiye’de 6 aydan fazla ikameti olamayan yabancı çalışma izni başvurusunu uyruğunun veya daimi ikametinin bulunduğu Dış Temsilciliğimize yapacaktır. Başvurusu sırasında iş sözleşmesini, davet mektubunu veya Şirket ortağı olması halinde buna ilişkin Ticaret Sicil Gazetesi’nin yanında bulunması faydalı olacaktır.

 • Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği gereği yabancının yaptığı başvuruyu takip eden 10 işgünü içinde Türkiye’deki işverenin www.turkiye.gov.tr adresinden e-devlet’e giriş yaparak online çalışma izin başvurusu yapması gerekmektedir. Online başvuru tamamlanarak çıktısı alınan form işveren yetkilisi ve yabancı şahıs tarafından imzalanacaktır. (Yabancıya imzalatılmasının mümkün olmadığı hallerde her iki tarafın ıslak imzalarının bulunduğu iş sözleşmesinin ibrazı yeterli olacaktır.) Başvuru formu ve müracaat için gerekli diğer belgelerin yabancının başvurusunu takip eden 10 iş günü içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ulaştırılması zorunludur. Belirtilen sürenin aşılması halinde tüm işlemlerin yasal prosedüre uygun olarak tekrarlanması gerekecektir.

• Çalışma izin başvurusu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun, uygulama Yönetmelikleri ve ilgili diğer mevzuat kapsamında incelenip, ilgili kurumların da görüşleri alınarak değerlendirilir. Başvuru sonucu online ve yazılı olarak bildirilir.

 • Çalışma izin belgesini alan yabancıların, bu belgeyi aldıkları tarihten itibaren en geç doksan gün içinde ön başvuru yaptıkları T.C. Dış Temsilciliğine müracaat ederek Çalışma Vizesi talebinde bulunmaları, ülkeye giriş yaptıkları tarihten itibaren en geç otuz gün içinde İçişleri Bakanlığına (İl Emniyet Müdürlüklerine) ikamet tezkeresi almak için başvurmaları zorunludur. Aksi halde çalışma izni geçerlilik kazanmayacaktır.

Çalışma izninin alınmasını ve yabancı şahsın yurda girişini müteakip sigortalı giriş kaydının yaptırılması zorunludur. Bu işlem için işveren konumundaki şahsın ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu il müdürlüğüne başvuru yaparak işyeri kaydı yaptırması ve yabancı şahsın sigortalılığını başlatması gerekmektedir.

-Yurt İçi Müracaat

 • Türkiye’de ikamet eden ve öğrenim amacı dışında en az altı ay süreli geçerli ikamet izni olan yabancıların çalışmak üzere anlaşmaya vardığı işverenleri çalışma izni veya çalışma izni uzatma başvurularını internet üzerinden online olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yaparlar.

 • Yabancıların Çalışma izin başvurularının elektronik ortamda yapılması (www.csgb.gov.tr) ve kağıt ortamında imzalanarak Yönetmelik ekinde belirlenen diğer belgelerle birlikte şahsen veya posta ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ulaştırılması gerekmektedir.

• İşverenin söz konusu yabancıyı çalıştırmak üzere ikamet tezkeresi süresi içerisinde www.turkiye.gov.tradresinden e-devlet şifresi ile giriş yaparak online çalışma izin başvurusu yapması gerekmektedir. Online başvuru tamamlandıktan sonra çıktısı alınarak işveren yetkilisi ve yabancı şahıs tarafından imzalanacaktır. (Yabancıya imzalatılmasının mümkün olmadığı hallerde her iki tarafın ıslak imzalarının bulunduğu iş sözleşmesinin de başvuru belgeleriyle birlikte Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ulaştırılması gerekmektedir.) Başvuru formu ve müracaat için gerekli diğer belgelerin online başvurunun tamamlanmasını takiben 6 işgünü içinde  Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ulaştırılması zorunludur. Belirtilen sürenin aşılması halinde yapılan başvuru geçersiz hale geleceği için tüm işlemlerin yasal prosedüre uygun olarak tekrarlanması gerekecektir.

 • Çalışma izin başvurusu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun, uygulama Yönetmelikleri ve ilgili diğer mevzuat kapsamında incelenip, ilgili kurumların da görüşleri alınarak değerlendirilir. Başvuru sonucu online ve yazılı olarak bildirilir.

 • Çalışma izin belgesini alan yabancıların, bu belgeyi aldıkları tarihten itibaren en geç otuz gün içinde ikamet tezkeresi almak üzere İçişleri Bakanlığına (İl Emniyet Müdürlüklerine) başvurmaları zorunludur. Aksi halde çalışma izni geçerlilik kazanmayacaktır.

 • Çalışma izninin alınmasını müteakip yabancı şahsın sigortalı giriş kaydının yaptırılması zorunludur. Bu işlem için işveren konumundaki şahsın ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu il müdürlüğüne başvuru yaparak işyeri kaydı yaptırması ve yabancı şahsın sigortalılığını başlatması gerekmektedir.

 48-Çalışma meşruhatlı ikamet tezkeresi nedir? 

Çalışma meşruhatlı ikamet tezkeresi 5683 sayılı Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanunun 3 ncü maddesi gereğince; Türkiye’ye çalışmak üzere gelen yabancıların, geldikleri tarihten itibaren bir ay zarfında ve her halde çalışmaya başlamadan önce çalışacakları yerin bulunduğu ilin emniyet makamlarından almak zorunda oldukları ikamet tezkeresidir.

Bu çerçevede yabancıların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan alacakları çalışma iznini müteakip dış temsilciliklerimizden çalışma vizesi alarak gelip müracaat etmeleri, yasal süreler içinde Türkiye’de bulunuyor olmaları, belirttikleri iş yerinde çalışacaklarının anlaşılması ve illerince de adlî, idarî ve siyasî açıdan sakınca bulunmaması kaydı ile çalışma meşruhatlı ikamet tezkeresi tanzim edilmektedir. Belirtilen süre içerisinde ikamet izni alınmaması halinde yabancılara verilen çalışma izinleri geçerliliğini yitirmekte ve bu şekilde çalışan yabancılar hakkında izinsiz çalışmaktan işlem yapılmaktadır.

49-Geçerli İkamet İzni Bulunanların Tezkerelerine Çalışma İzni Bilgilerinin Kaydı. 

Herhangi bir sebeple ikamet tezkeresi almış ve temdit edilebilirliği mümkün ikamet tezkeresine sahip olan yabancılardan aynı zamanda çalışma izni de alanların tezkereleri üzerine çalışma izni ile ilgili bilgiler kaydettirmek için çalışma izin belgesinin tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde ve her halde çalışmaya başlamazdan evvel emniyet makamlarına başvurarak tezkerelerine gerekli şerhi düşürmekle yükümlüdürler.

50-Çalışan Yabancıların Adres Değişikliklerini bildirmesi şart mı?  

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilen çalışma izinleri belirtilen işyerinde ve adresteki görev mahiyetine bağlı olarak verildiğinden, çalışma adresi ve işyeri değişikliği halinde mevcut çalışma izni geçerliliğini yitireceğinden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan yeniden çalışma izni alınması gerekmektedir.

Çalışma Amaçlı İkamet tezkeresi hamili yabancılar ikametgâhlarını değiştirmeleri veya geçici bir süre başka bir adreste ikamet etmek zorunda kalmaları halinde yeni ikamet adreslerini 48 saat içerisinde bulundukları yerin emniyet makamlarına bildirmeleri gerekmektedir. (Nüfus Müdürlüklerine de ayrıca bildirim gerekmektedir.)

51-Çalışma İzni ve İkamet Tezkeresinin İptali  

Çalışma izninin süresi hizmet akdinin veya işin süresinden daha uzun olamayacağından (Yönetmelik Md.19) çalışma izinleri, izni veren kurum tarafından iptal edilmesi halinde, çalışma amaçlı ikamet tezkeresi resen iptal edilerek sistem üzerinden gerekli düşüm yapılmaktadır.

52-Çalışma Vizesinin İstisnaları Nelerdir? 

Türkiye’nin dış temsilcilikleri kanalıyla çalışma vizesi almaları koşulu aşağıdaki yabancılardan aranmamaktadır.

 Türkiye’de öğrenim amacıyla verilen ikamet izinleri hariç, herhangi bir sebebe istinaden en az altı ay süreli ikamet izni almış olup da bu izin süresi içerisinde çalışma izni verilmiş olanlar (Ancak çalışma izninin verildiği tarihte ikamet tezkeresinin süresi sona ermiş olan yabancılar ise çalışma vizesi almak zorundadırlar),

  Süresi sona eren çalışma izninin uzatılması için, sürenin bitiminden itibaren en geç onbeş gün içinde uzatma başvurusunda bulunulması gerekmekte olup, anılan süre içerisinde çalışma izni uzatma başvurusu kabul edilerek çalışma izin süresi uzatılanlar, (Ancak, 15 günlük süreden sonra yapılan uzatma başvuruları, ilk defa başvuru yapan yabancılara uygulanan esaslara göre değerlendirilmektedir.)

4817 Sayılı Kanunun 2 nci maddesinin b fıkrası ile kapsam dışı bırakılan ve kanunlarla verilen yetkiye dayanarak Bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarında bizzat istihdam edilenler.

 53-Ülkemizde çalışacak yabancılar her türlü mesleği icra etme hakkına sahip midir? 

Yabancıların çalışma hayatına sınırlama getiren ve halen yürürlükte olan Kanunlar bulunmaktadır. Nitekim 4817 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi 2 nci fıkrasında bu konuya açıklık getirilerek “diğer kanunlarda yer alan, yabancıların çalışamayacağı iş ve mesleklere dair hükümler saklıdır” hükmüne yer verilmiştir.

Bu itibarla süreli, süresiz ve bağımsız çalışma izni verilenler ile muafiyet kapsamındaki yabancıların özel Kanunlarında yer alan ve sadece Türk vatandaşlarına hasredilmiş bulunan iş ve mesleklerde çalışmaları mümkün bulunmamaktadır.

Gerek çalışma izni almış olarak gerekse çalışma izni olmadığı halde yukarıda sayılan meslekleri icra eden yabancılar hakkındaki yasal işlemler, “4817 sayılı yasaya muhalefet” gerekçesiyle yerine getirilmektedir.

54-Yabancılara yasaklanan meslekler nelerdir? 

Yabancıların aşağıda sayılan meslekleri Türkiye’de yapmalarına izin verilmemiştir.

Bunlar:

 1. Diş tabipliği, dişçilik, ebelik, hastabakıcılık. (Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun uyarınca)

 2. Eczacılık (Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun uyarınca)

 3. Veterinerlik (Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun uyarınca)

 4. Özel hastanelerde sorumlu müdürlük (Hususî Hastaneler Kanunu uyarınca)

 5. Avukatlık (Avukatlık Kanunu uyarınca)

 6. Noterlik (Noterlik Kanunu uyarınca)

 7. Özel veya kamu kuruluşlarında güvenlik görevlisi (Bazı Kurum ve Kuruluşların Korunması ve Güvenliklerinin Sağlanması Hakkında Kanun uyarınca)

 8. Kara suları dahilinde balık, istiridye, midye, sünger, inci, mercan ihracı, dalgıçlık, arayıcılık, kılavuzluk, kaptanlık, çarkçılık, katiplik, tayfalık vb. (Kabotaj Kanunu uyarınca)

 9. Gümrük müşavirliği (4458 sayılı Gümrük Kanununun 227 nci maddesi gereğince)

 55-Çalışma izninden kimler muaf tutulmaktadır?

4817 Sayılı Yabancıların Çalışma izinleri Hakkındaki Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 55 inci maddesi bu konudaki düzenlemeleri içermektedir.

56-Çalışma izin belgesi düzenlenen yabancının aldığı belgeyi kaç gün içinde ilgili makama ibraz ederek çalışma amaçlı ikamet tezkeresi alması gerekir?

Çalışma izin belgesi alan bir yabancının, Türkiye’ye giriş yaptığı tarihten itibaren, ülke içerisinde olanların ise çalışma izin yazısının tebliğ tarihinden itibaren, en geç “30 gün içinde” ve her halükarda çalışmaya başlamadan önce çalışma meşruhatlı (amaçlı) ikamet izni alması gerekmektedir.

57-Giriş çıkış yolcu kayıtları kimlere verilir?

Anayasa’nın Özel Hayatın Gizliliği başlıklı 20. maddesi, Türk Ceza Kanunu ve 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanununda kişisel bilgilerin gizliliğinin korunması hususu hüküm altına alınmıştır. Ülkemize yapılan yolcu giriş-çıkış kayıtları, şahısların yurt dışına yapmış oldukları giriş-çıkış kayıtlarının tümünü içerdiğinden, bu veriler kişisel bilgiler arasına girmekte olup, kişilerin rızası dışında üçüncü şahıslarla paylaşılmamaktadır.

Dolayısıyla kişisel bilgilerin gizliliği prensibi çerçevesinde bu tür bilgilerin şahısların bizzat kendilerine ya da yasal vekillerine verilmesi mümkün bulunmaktadır.

58-Giriş çıkış yolcu kayıtları nerelerden alınabilir?

Vatandaşlarımıza ve yabancılara ait giriş-çıkış bilgileri e-posta, posta, faks v.b. yollarla gönderilmemekte olup, bu bilgilerin alınabilmesi için şahsen veya kanuni vekil aracılığıyla, bulundukları yerin İl Emniyet Müdürlüklerine bağlı Yabancılar, Pasaport Şube Müdürlüklerine, Hudut Kapıları Emniyet Birimlerine veya EGM Yabancılar Hudut İltica Dairesi Başkanlığına, yurt dışında ise dış temsilciliklerimize müracaat edilmesi gerekmektedir.

Bu nedenle; talep edilen giriş-çıkış kayıtlarının alınabilmesi için nüfus cüzdanı ile birlikte bizzat şahsın kendisi veya yasal vekili tarafından yukarıda belirtmiş olduğumuz birimlerimizden birine müracaat edilmesi gerekmektedir.

59-BİMER, e-posta, posta, vb. aracılığıyla giriş çıkış bilgilerimi alabilir miyim?

Vatandaşlarımıza ve yabancılara ait giriş-çıkış bilgileri e-posta, posta, faks vb. yollarla gönderilmemektedir.

60-Çocuklarımın giriş çıkış kayıtlarını alabilir miyim?

18 yaşından küçük çocukların giriş çıkış kayıtları anne veya babalarının talepleri üzerine verilebilmektedir. 18 yaşından büyük olan çocukların giriş çıkış kayıtları ise ya şahsın kendisinin bizzat ilgili birimlere başvurmasına veya vekâletname ibrazına bağlıdır.

61-Vefat eden bir yakınımın giriş-çıkış kayıtlarını alabilir miyim?

Vefat eden herhangi bir kişiye ait giriş çıkış kayıtlarının talep edilmesi durumunda yalnızca veraset ilamında belirtilen hak sahiplerine giriş çıkış kayıtları verilmektedir.

62-1992 yılından önceki giriş çıkış kayıtlarımı alabilir miyim?

01.01.1992 tarihinden önceki ülkemize giriş-çıkış kayıtları bilgisayar ortamında tutulmadığından, söz konusu kayıtların tespiti yapılamamakta olup, eski pasaportlar şahsın elinde mevcut olması halinde pasaportundaki giriş-çıkış damgalarından tespit edilebilecektir.

63-Avukatlar müvekkillerinin giriş çıkış kayıtlarını alabilir mi? Nasıl alabilir?

Avukatlık kanununa göre, avukatların takip etmekte oldukları davalarda gizlilik içermeyen bilgilere ulaşmaları, incelemeleri mümkün olmakla birlikte, bu belgelerden suret almaları vekâletname ibrazı şartına bağlanmış olup, sadece müvekkiline ait bilgilerden suret alabilecekleri açıktır. Bu nedenle, avukatların kanuni vekili olmadıkları kişilere ait belgeleri almaları söz konusu değildir. Bu gibi durumlarda, dava aşamasında ilgili mahkemeler yargılama ve karar verme aşamasında, bu bilgi ve belgelere ihtiyaç duyması halinde talep ettiği takdirde zaten kayıtlar yazılı olarak gönderilmektedir.

64-Türkiye’den iltica/sığınma talebinde bulunmak için hangi şartları taşımak gerekmektedir?

Ülkemizin de taraf olduğu 1951 Tarihli Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Cenevre Sözleşmesi’nde mülteciliğin tanımını “ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşünceleri yüzünden”,

1) Zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için,

2) Vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan,

3) Bu ülkenin korumasından yararlanamayan,  ya da söz konusu korku nedeniyle,  yararlanmak istemeyen kişi olarak ifade etmektedir.

 Bu kapsamda, yukarıda izah edilen şartları taşıyan yabancı (Herhangi bir ülke kısıtlaması olmaksızın) yetkili makamlarımızdan iltica talebinde bulunması halinde durumları Bakanlığımızca 1994/6169 sayılı İltica-Sığınma yönetmeliği çerçevesinde değerlendirilmektedir.

65-Ülkemizden iltica/sığınma talebinde bulunan yabancıların kimlik bilgilerine erişebilir miyiz?

İltica prosedürlerinde gizlilik ilkesi kapsamında, temel ilke olarak iltica prosedürünün adli ve idari tüm aşamalarında, sığınmacının sığınma talebinde bulunmuş olduğu bilgisi de dâhil olmak üzere, kişisel verilerin veya sığınmacılarla ilgili diğer bilgilerin, ne menşe ülke yetkilileri ile ne de üçüncü taraflarla paylaşılmaması gerekmektedir.

 Bunun aksine bir uygulama, 1951 Sözleşmesi’ne aykırı olacağı gibi, başta sığınmacının kendisi olmak üzere, sığınmacının menşe ülkesinde kalan akrabaları veya yakınlarını tehlikeye sokabilecek ve ulusal makamların bu kişilere karşı cezai tedbirler alma riskini doğurabilecektir.

 Bu çerçevede, ülkemizden iltica-sığınma talebinde bulunan yabancıların kimlik bilgileri üçüncü taraflarla paylaşılmamaktadır.

 66-Üçüncü bir ülkeye gitmek üzere sığınma talebinde bulundum, ancak 3 yıldır herhangi bir ülkeye yerleştirmem yapılmadı. İşlemlerimin hızlandırılmasını istiyorum, bu konuda bilgi verir misiniz?

 Üçüncü ülkeye yerleştirme işlemleri ile ilgili bilgi almak için Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’ne müracaat etmeniz gerekmektedir.

 67-Arkadaşım/tanıdığım olan ……….. uyruklu yabancının sığınma başvurusu hakkında bilgi almak istiyorum veya halen Geri Gönderme Merkezi’nde bulunan yakınım hakkında bilgi almak istiyorum?

 Sığınma başvurularıyla ilgili konular gizlilik arz ettiğinden dolayı ülkemizden sığınma talebinde bulunan yabancılarla ilgili üçüncü şahıslara bilgi verilememektedir.

 68-İkamet tezkeresi harcının ödemeye gücüm yok, tarafıma harçsız ikamet tezkeresi verilmesini istiyorum. Mümkün müdür?

Mali durumunuzun ikamet tezkeresi harcını ödemeye yeterli olmadığı konusunda ikametinize izin verildiği il Valiliğine müracaat etmeniz gerektiği, ilgili mevzuatlarımız çerçevesinde yapılacak tahkikattan sonra maddi durumunuzun yeterli olmadığı anlaşılması halinde şahsınıza harçsız ikamet tezkeresi verilmesi hususu mevcut mevzuatımız gereği ilgili Valilikçe değerlendirilecektir.

 69-Türkiye’deyim ülkemdeki zulümden kaçıp geldim, ülkenizden üçüncü bir ülkeye gitmek üzere nasıl sığınma talebinde bulunabilirim?

  Avrupa ülkelerinden gelerek ülkemizden sığınma talebinde bulunacak yabancıların taşımaları gereken şartlar Cenevre Sözleşmesi 1. Maddesinde izah edilmiş olup, bu kriterleri taşıyanların 1951 tarihli Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Cenevre Sözleşmesinin 31. Maddesi ve 94/6169 sayılı İltica/Sığınma Yönetmeliğinin 4.maddesine göre; ülkemize yasal yollardan giriş yapanlar bulundukları il Valiliklerine (Emniyet Müdürlüğü, Yabancılar Şube Müdürlüğü), yasadışı yollardan giriş yapanlar ise giriş yaptıkları il Valiliklerine gecikmeden müracaat etmeleri gerekmektedir.

 70-Ben Türkiye’de sığınma başvuru sahibi statüsünde ikamet etmekteyim, menşe ülkemdeki ağabeyimin sığınmacı olarak Türkiye’ye getirtilmesini istiyorum, bu konuda yardımcı olabilir misiniz?

 Henüz üçüncü ülkede olduğu anlaşılan ağabeyinizin ülkemizde bulunmadığından sığınma müracaatının alınamayacaktır. Bu durum 1951 Tarihli Cenevre Sözleşmesi’yle ve ülkemizin mevzuat ve uygulamalarıyla bağdaşmamaktadır.

 71-Ben sığınma başvuru sahibi olarak ….. ilinde ikamet etmekteyim. Türkiye’de çalışmak istiyorum. Ne yapmam gerekiyor?

 Ülkemizde 6 ay ikamet tezkeresi sahibi olan yabancıların çalışmaları konusunda herhangi bir kısıtlama bulunmamaktadır. Ancak 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkındaki Kanunla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yabancıların çalışma izni işlemlerini yürütmekle yetkili kılınmış olup, söz konusu talep Bakanlığımızın görev alanına girmediğinden anılan Bakanlığa başvuruda bulunulması gerekmektedir.

 72-Yabancı uyruklu kişiler Türk Vatandaşlığını nasıl kazanırlar?

Türk Vatandaşlığının kazanılmasıyla ilgili işlemler 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı kanunu hükümleri çerçevesinde yapılmaktadır.

 Söz konusu kanunun;

1) 11. Maddesi ikamet yoluyla

2) 12. Maddesi istisnai olarak

3) 16. Maddesi ise evlenme yoluyla Türk Vatandaşlığının kazanılmasını düzenlemektedir.

 Türk Vatandaşlığına alınma isteğinde olan yabancı uyruklu kimseler 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı kanununda belirtilen şartları taşımaları halinde İl Nüfus Müdürlükleri’ne müracaat edebilirler.

 73-Yakınlarıma göçmen olarak gitmek istiyorum. Ne yapmalıyım?

 Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı Medeni Kanunumuza göre 1. veya 2. derece yakınları olan başka ülke vatandaşı akrabalarınızı, ülkemizde üretici duruma gelinceye kadar, beslenme, barınma, sağlık gibi her türlü giderlerini karşılayacağınızı ve Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’nden iskân ve iskân yardımı istemeyeceğinizi belirten noter tarafından düzenlenen taahhütname, göçmen adaylarının isim listesi, noter tasdikli nüfus cüzdanı sureti ve göçmen getirmek istediğinize dair dilekçenizle birlikte Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İl Müdürlükleri’ne müracaat etmeniz gerekmektedir.

74-Hakkımda Türkiye Süreli Giriş Yasağı (Ç) Kararı bulunmaktadır. Türkiye’ye nasıl gelebilirim?

Yasak süresi içerisinde ülkemize gelebilmeniz için bulunduğuz ülkedeki Türk temsilciliğimize (Büyükelçilik/Konsolosluk) özel meşruhatlı vize talebinde bulunmanız gerekmektedir.

75-Bulaşıcı hastalıktan dolayı Türkiye’ye giriş yasağı bulunan bir yabancının Türkiye giriş yapmak için ne yapması gerekmektedir?

Tahdit kararı alınmasına sebep olan bulaşıcı hastalığı ile birlikte herhangi bir bulaşıcı hastalık (Hcv- Hbs-Ag, Tüberküloz, Hiv vb.) taşımadığına ilişkin, ülkenizde bulunan tam teşekküllü devlet hastanesinden alacağınız sağlık raporunu dış temsilciliğimize tercüme ettirip onaylatmak suretiyle Bakanlığımıza göndermeniz halinde giriş yasağı kararınız değerlendirilecektir.

76-Türkiye kalmam gereken vize/ikamet süresini aşarak 2 ay vize/ikamet ihlalinde bulundum, Türkiye’den çıkış yaparken hakkımda tanzim edilen idari para cezasını ödeyecek miktarda para olmadığından ödeyemedim. Türkiye ne zaman ve nasıl girebilirim?

2 aylık vize ihlalinden dolayı hakkınızda, 3 ay Türkiye giriş yasağı kararı alınmaktadır. Eğer hakkınızda tanzim edilen idari para cezasını ödememeniz halinde 3 aylık yasak, 5 yıl giriş yasağı haline gelmektedir. Yasak süresi içerisinde ülkemize gelebilmeniz için bulunduğuz ülkedeki Türk temsilciliğimize özel meşruhatlı vize talebinde bulunması gerekmektedir.

77-Yabancı uyruklu arkadaşım var. Türkiye’den sınır dışı edildi. Sınır dışı gerekçesi nedir? Türkiye tekrar gelmek istiyor ne zaman gelebilir?

Talep ettiğiniz hususlar kişiye özel olduğundan, üçüncü şahıslara bilgi verilememektedir. (Yabancının kendisine veya kanuni temsilcisinin müracaat etmesi durumunda bilgi verilecektir.)

78-Yabancı uyruklu eşimin Türkiye’ye giriş yasağı bulunmaktadır. Kaldırılmasını Türkiye’ye gelmesini istiyorum?

Yabancı uyruklu olduğunu iddia ettiğiniz eşinizin açık kimlik ve uyruk bilgilerini belirtmediğinizden herhangi bir işlem yapılamamıştır. Açık kimlik bilgileri gönderilmesi halinde durumu yeniden değerlendirilecektir.

79-Türkiye’de yaşayan Ukrayna uyruklu bir arkadaşım var. Arkadaşım pasaport ve vize süresini 4 yıl geçirmiş ve yaklaşık 15 gün önce vize almak için ülkesine gitti. Giderken Atatürk Havalimanında Türkiye’ye 3 yıl süre ile giriş yapamayacağı tebliğ edilmiş. Bu durumda olan arkadaşımın yasak süresi içinde Türkiye’ye geri gelebilmesi mümkün müdür? Ne yapması gerekir?

Ülkemizde bulundukları süre zarfında vize/ikamet ihlalinde bulunana yabancıların ihlal süreleri göz önünde bulundurularak belirli sürelerle ülkemize girişlerine kısıtlama getirilmektedir. Ayrıca; ülkemize gelerek vize/ikamet ihlalinde bulunup, çıkışta vize/ikamet ihlalinden doğan para cezasını ödemeyen yabancılar ülkemize 5 yıl giriş yasağı kapsamına alınmaktadır. Bunanla birlikte, hakkında Türkiye Süreli Giriş Yasağı bulunan bir yabancının yasak süresi içerisinde ülkemize gelmek istemesi halinde, dış temsilciliklerimiz aracılığı ile amacına uygun (evlenme, çalışma, öğrenim vb.) özel meşruhatlı vize talebinde bulunması gerekmektedir.

80-Müşterimiz Londra’dan İstanbul’a bizden bilet almıştır. Ama Türkiye’ye giriş yasağı nedeniyle geri gönderilmiştir. Yolcumuzun bilet parası ve otel ücreti yanmıştır. Uçak ve bilet parasını kim karşılayacak? Neden giriş yasağına uğradığını öğrenebilir miyim?

Bilindiği üzere 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanununun 4’üncü maddesi, “Türkiye’de ikamet eden yabancılar ile Türkiye’de faaliyette bulunan yabancı tüzel kişiler, isteyecekleri bilgi kendileriyle veya faaliyet alanlarıyla ilgili olmak kaydıyla ve karşılıklılık ilkesi çerçevesinde, bu Kanun hükümlerinden yararlanırlar.” hükmü amir olup, şahıs hakkındaki Türkiye’ye giriş yasağıyla ilgili tarafınıza bilgi verilmesi mümkün bulunmamaktadır.

Öte yandan, 5682 Sayılı Kanunun 8.Maddesi kapsamında, hudut kapısında görevli Emniyet Makamlarının yabancıların yurda girişini men etme hakkı bulunmakta olup, yurda girişi engellenenler ve hakkında yurda giriş yasağı kararı alınanlara bu yasak kararı uygulanırken gerekçesi ile birlikte süreleri de bildirilmektedir.

81-Geri Gönderme Merkezlerinde kalanlar hangi haklardan faydalanabilmektedir?

   Sınır dışı edilmek üzere idari gözetim altına alınan yabancılara;

a. Sınır dışı işlemleri tamamlanıncaya kadar iaşe ve ibatelerinin Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nce karşılanacağı,

b. Merkezde alıkonulma ve sınır dışı kararlarına karşı idari yargı yoluna başvurabileceği,

c. Merkezde bulundukları sırada avukata erişim haklarının olduğu,

d. Talep etmeleri halinde ülkemizdeki temsilciliği ve menşe ülkelerindeki yakınları ile iletişim kurabilmek için merkez yönetimi tarafından gerekli imkânların sağlanacağı,

e. Merkez yönetimi ile yapacağı görüşmelerde tercüman talebi olması halinde anlayabileceği bir dilde tercüman temin edilebileceği,

f. Gönüllü olarak ülkesine geri dönmek istemesi durumunda uluslararası kuruluşlar ile işbirliği halinde gönüllü ve güvenli geri dönüş programı kapsamında geri gönderilebileceği,

hususlarında tebliğ yapılmaktadır.

Ayrıca, sınır dışı edilecek yabancıların seyahat masrafları ile merkezlerde kaldıkları süre içerisindeki tedavi ve ilaç giderlerinin kendilerince karşılanması esas olup, buna güç yetiremeyenlerin masrafları devletçe karşılanmaktadır.

82-Geri gönderme merkezinde kalan bir yabancı iltica/sığınma talebinde bulunabilir mi?

 Geri gönderme merkezlerinden iltica/sığınma talebinde bulunmaya engel bir durum bulunmamaktadır. Her yabancı merkezde bulunduğu sırada talep etmesi halinde iltica/sığınma prosedürüne alınabilmektedir. Yapılan bu talepler ulusal ve uluslararası mevzuat hükümleri çerçevesinde gerekli değerlendirmeye tâbi tutulmaktadır.

83-Geri gönderme merkezlerinde kimler niçin tutulmaktadır?

 Türkiye’ye yasa dışı yollardan gelmiş, yasa dışı konumda kalmış veya yasa dışı yollardan çıkış yaparken yakalanmış olanlarla, geçimini meşru yollardan kazanacağını belgeleyemeyenlerin ve Türkiye’de kalması genel güvenliğe, idari ve siyasi gereklere aykırı olan yabancılar 5683 Sayılı Kanun’un 19.maddesindeki;

 

“İçişleri Bakanlığınca memlekette kalması umumi güvenliğe, siyasi ve idari icaplara aykırı sayılan yabancılar verilecek muayyen müddet zarfında Türkiye’den çıkmağa davet olunur.” hükmü doğrultusunda Türkiye’den çıkışlarının sağlanması için harekete geçilmektedir.

Söz konusu yabancılar, kamu düzeni, kamu güvenliği ve kamu sağlığının korunması ile tekrar yasa dışı göçe konu olmalarının engellenmesi amacıyla yine aynı kanunun 23.maddesindeki;

“Memleket dışına çıkartılmalarına karar verilipte pasaport tedarik edemediklerinden veya başka sebeplerden dolayı Türkiye`yi terk edemiyenler İçişleri Bakanlığının göstereceği yerde oturmağa mecburdurlar.” hükmü gereğince geri gönderme merkezlerinde sınır dışı edilene kadar idari gözetim altında tutulmaktadır.

84-Sınır dışı edilecek yabancılar bu merkezlerde ne kadar süre kalmaktadır?

Merkezlerdeki kalış süresi;

a. Yabancıların üzerlerinde kendilerini tanıtacak bir belge olup olmamasına,

b. Gerçek uyruklarına ilişkin bilgi vermek ve ülkelerine geri dönmek konusunda merkez yönetimi ile işbirliği yapmak isteyip istememelerine,

c. Seyahat masraflarını karşılamaya yetecek imkânlarının olup olmamasına,

d. Ülkemizde temsilciliğinin bulunup bulunmadığına,

e. Ülkemizde bulunan temsilciliğince seyahat belgesi düzenlenme süresine,

f. Sağlık sorunlarının olup olmadığına,

g. Seyahat programında yaşanan gecikmelere, bağlı olarak değişebilmektedir.

Ancak; güvenlik kuvvetleri ile kimlik bilgileri ve seyahat dokümanı temini için işbirliği halinde olmanız süreyi kısaltacaktır. Ülke olarak politikamız yakalanan yasa dışı göçmenleri güvenli ve mümkün olan en kısa sürede ülkelerine dönüşlerini temin üzerine kuruludur.

(kaynak:ikametizini.blogspot.com.tr)

TBMM Genel Kurulu’nda, Ekonomik Krizi Önlemeye İlişkin Düzenlemeler İçeren ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapan Tasarı Kabul Edilerek Yasalaştı. (Yasa Resmi Gazete’de Yayınlanmadığından Henüz Yürürlüğe Girmemiştir.)

TBMM Genel Kurulu’nda, ekonomik krizi önlemeye ilişkin düzenlemeler içeren ve bazı kanunlarda değişiklik yapan tasarı kabul edilerek yasalaştı.

Yasaya göre, 2008 ve 2009 yıllarında kısa çalışma ödeneği için yapılan başvurularla sınırlı olmak üzere, kısa çalışma için öngörülen azami 3 aylık süre, 6 ay olarak uygulanacak. Kısa çalışma ödeneği miktarı da yüzde 50 oranında artırılarak ödenecek. Kısa çalışma ödeneği olarak yapılan ödemeler, başlangıçta belirlenen işsizlik ödeneği süresinden düşülmeyecek. Bu madde kapsamında uygunluk tespiti yapılmış olan başvurular için kısa çalışma süresi, işverenin talebi doğrultusunda uzatılacak.

Bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce uygunluk tespiti yapılan kısa çalışma ödeneği başvurularında süre, işverenin talebi halinde aynı şartlarla ve 6 ayı aşmamak kaydıyla uzatılacak. Bu maddede öngörülen ödenek miktarı aynı kalmak kaydıyla kısa çalışma ödeneği süresini 6 ay daha uzatmaya Bakanlar Kurulu yetkili olacak. Ancak bu dönemde kısa çalışma ödeneği olarak yapılan ödemeler, başlangıçta belirtilen işsizlik ödeneği süresinden düşülecek.

Sağlık hizmeti sunucuları, sundukları hizmetlere ilişkin bir ay içinde düzenledikleri fatura ve ekindeki belgeleri, izleyen ayın 15’ine kadar Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) teslim edecekler. Fatura teslim tarihi süresi içinde teslim edilen faturalar için teslim edildiği ayın 15. günü, süresi içinde teslim edilmeyen faturalar için ise teslim edildiği ayı takip eden ayın 15. günü olarak kabul edilecek.

Fatura bedelinin tamamı, fatura teslim tarihinden itibaren 60 gün içinde sağlık hizmeti sunucularına avans olarak ödenecek. Fatura ve ekindeki belgeler üzerindeki incelemeler, teslim tarihinden itibaren en geç 3 ay içinde tamamlanarak, avans hesabı kapatılacak.

-SİGORTALILIĞIN SONA ERMESİ-

Sigortalılığı sona eren kişileri kanunda belirtilen süre içinde SGK’ya bildirmeyenlere, her bir sigortalı ve sandık iştirakçisi için asgari ücret tutarında idari para cezası verilecek. Kanunla, kuruma yapılan bildirimlere ilişkin de yeni bir düzenlemeye gidilecek. İşverenler, işçi giriş ve çıkış bildirimini, SGK’ya verecek. Bildirimin, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına verilme zorunluluğu ise kaldırılacak.

-SENDİKALARIN YETKİ BAŞVURUSU-

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı; yetkili sendikanın belirlenmesinde ve istatistiklerin düzenlenmesinde, kendisine gönderilen üyelik ve istifa bildirimleri ile Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan işçi bildirimlerini esas alacak. Böylece çoğunluk tespiti; Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan bildirimler üzerinden yapılacak. Özürlülerin ve eski hükümlülerin mesleki eğitim ve mesleki rehabilitasyonu, kendi işlerini kurmaları, özürlülerin iş bulmasını sağlayacak destek teknolojilerine ilişkin projelerine kamu kurum ve kuruluşların vereceği destekte, ”proje bedelinin yüzde 50’si sınırlaması” bundan böyle uygulanmayacak.

Maliye Bakanlığı; tevkifat yapacaklardan 10 ve daha az hizmet erbabı çalıştıranlar ile hizmet erbabı çalıştırmayanlara ilişkin olarak beyanname verme süresinden itibaren 3 ayı geçmeyecek şekilde, ödeme zamanını belirleyecek.

AR-GE ve destek personelinin, 31 Aralık 2013 tarihine kadar çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi düşüldükten sonra, hesaplanan gelir vergisinin doktorasını yapanlar için yüzde 90’ı, diğerleri için yüzde 80’i, verilecek muhtasar beyannamesi üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilecek.

-İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ-

Ekonomik kalkınmanın hızlandırılması, istihdamın artırılması ve bölgeler arası gelişmişlik düzeyi farkının en aza indirilmesi ve sektörel olarak da kümelenme olgusunun öne çıkartılarak yatırımların teşvik edilmesine yönelik indirimli kurumlar vergisi oranı uygulamasına imkan tanınacak.

İndirimli kurumlar vergisi uygulamasından yararlanacak yatırımlar, teşvik belgesine bağlanacak. Bu yatırımlardan elde edilen kazançlar; yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar, indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulacak.

-TEŞVİK UYGULANACAK İLLER GRUPLANDIRILACAK-

Bakanlar Kurulu; istatistiki bölge birimleri sınıflandırması ile kişi başına düşen milli gelir ve sosya-ekonomik gelişmişlik düzeyini dikkate alarak illeri gruplandırmaya ve gruplar itibariyle teşvik edilecek sektörleri ve bunlara ilişkin yatırım, istihdam büyüklüklerini belirlemeye yetkili olacak. Her bir il grubu için yatırıma katkı oranının yüzde 25’i, yatırım tutarı 50 milyon lirayı aşan büyük ölçekli yatırımlarda ise yüzde 45’i geçmemek üzere belirlemek ve kurumlar vergisi oranında yüzde 90’a kadar indirimli uygulatmak da Bakanlar Kurulunun yetkileri arasında yer alacak. Bakanlar Kurulu ayrıca, yatırım harcamaları içindeki arsa, bina, kullanılmış makine, yedek parça, yazılım, patent, lisans ve ”know-how” bedeli gibi harcamaların oranlarını, ayrı ayrı veya topluca sınırlandırabilecek. Yatırıma katkı ve vergi oranı farklı illerde aynı mükellef tarafından yapılan yatırımlarda, toplam yatırımın her bir ile isabet eden oranına göre, ilgili ilin yatırıma katkı oranı ve indirimli vergi oranı uygulanacak.

Tevsi yatırımlarda, elde edilen kazancın işletme bütünlüğü çerçevesinde ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle tespit edilmesi halinde, indirimli oran bu kazanca uygulanacak. Kazancın ayrı bir şekilde tespit edilememesi halinde ise indirimli oran uygulanacak kazanç, yapılan tevsi yatırım tutarının, dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına oranlanmasıyla belirlenecek. Bu hesaplama sırasında işletme aktifinde yer alan sabit kıymetlerin kayıtlı değeri, yeniden değerlenmiş tutarlarıyla dikkate alınacak. İndirimli oran uygulamasına, yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçtiği geçici vergi döneminde başlanacak.

Yatırımın faaliyete geçmesinden önce devri halinde, devralan kurum, aynı koşulları yerine getirmek şartıyla indirimli vergi oranından yararlanacak. Gelir vergisi mükellefleri de bu düzenleme kapsamı içinde yer alacak.

-MÜKELLEF OLMAYAN YABANCI FON-

Katılımcıları tam mükellef olmayanların portföylerini yöneten şirketler, bu fonları iş merkezi olarak değerlendirilmeyecek. Bu şirketler, daimi temsilci olarak sayılacak. Böylece, kurumlar vergisi mükellefi olma niteliklerini taşımayan yabancı fonların portföy yönetim şirketlerinin, fonlarını Türkiye’de değerlendirmelerinin önü açılmış olacak. Bu şirketler, Türkiye’de kurulu portföy yönetim şirketleri aracılığıyla sadece elde ettikleri kazanç kadar vergi ödeyecek.

-TEKSTİLE VERGİ İNDİRİMİ-

Tekstil, konfeksiyon ve deri sektörlerinde faaliyet gösteren işletmelerden ”kümelenme” anlayışıyla belirlenen illere taşınanlara, vergi yoluyla destek sağlanacak.

Buna göre, tekstil, konfeksiyon ve hazır giyim, deri ve deri mamulleri sektörlerinde faaliyetlerde bulunanlardan, üretim tesislerini Bakanlar Kurulunca belirlenen illere 31 Aralık 2010 tarihine kadar nakleden ve asgari 50 kişiye istihdam sağlayan mükelleflere, bu illerdeki işletmelerde sağladıkları kazançlar için nakil tarihi izleyen hesap döneminden itibaren 5 yıl süreyle Kurumlar Vergisi oranını yüzde 5’e kadar indirimli uygulatma konusunda Bakanlar Kurulu yetkili olacak. Gelir vergisi mükelleflerinin de yararlanacağı uygulamaya ilişkin esas ve usulleri, Maliye Bakanlığı yetkili olacak.

TBMM Genel Kurulunda, ekonomik krizi önlemeye ilişkin düzenlemeler içeren ve bazı kanunlarda değişiklik yapan tasarı kabul edilerek yasalaştı.

Yasaya göre, Katma Değer Vergisi Kanununun, ihracat teslimi ve yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler bölümünde değişikliğe gidilecek. Buna göre, teslim, yurt dışındaki bir müşteriye veya bir serbest bölgedeki alıcıya ya da yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılacak. Teslim konusu mal Türkiye gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye ulaşacak ya da yetkili gümrük antreposunda korunacak. Teslim konusu malın ihraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket eden yurt içindeki firmalar veya bizzat alıcı tarafından işlenmesi veya herhangi bir şekilde değerlendirilmesi, durumu değiştirmeyecek.

Yetkili gümrük antrepoları ile buralarda düzenlenmesi zorunlu belgeleri belirlemeye, konulacak malın cinsi ve miktarı ile bunların antrepoda bekleme süresi konusunda Gümrük Müsteşarlığının görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığı yetkili olacak. Yetkili gümrük antrepolarının işleyişi konusunda belirlenen esaslara uyulmaması halinde ziyaa uğratılan vergi, buna ilişkin olarak kesilecek ceza ve hesaplanacak gecikme faizinin ödenmesinden katma değer vergisi iadesi alanla birlikte antrepo işleticisi de müteselsilen sorumlu tutulacak.

Bazı cihaz, alet ve makinelerin yağlanmasında kullanılan yağların vergi tutarları, yağların cinsine göre yeniden belirlenecek.

-İNTERNET HİZMETLERİNİN VERGİSİ İNDİRİLECEK-

Kablolu, kablosuz ve mobil internet servis sağlayıcılığı hizmetine ilişkin Özel İletişim Vergisi yüzde 15’ten yüzde 5’e indirilecek.

Ön ödemeli kart satışları dahil, her çeşit telekomünikasyon işletmeciliği kapsamındaki tesis, devir, nakil ve haberleşme hizmetleri, radyo ve televizyon yayınlarının uydu platformu ve kablo ortamından iletilmesine ilişkin hizmetler ile kablolu ve kablosuz internet servis sağlayıcılığı hizmeti kapsamına girmeyen, diğer telekomünikasyon hizmetlerinden yüzde 15 Özel İletişim Vergisi alınacak. Söz konusu hizmetlerin birlikte veya birbiriyle bağlantılı olarak verilmesi halinde, her hizmet tabi olduğu oran üzerinden vergilendirilecek.

Bakanlar Kurulu, yüzde 25 ve yüzde 15 oranlarını ayrı ayrı veya birlikte yüzde 5’e, yüzde 5 oranı ise sıfıra kadar indirmeye veya belli oranlarda artırmaya yetkili olacak.

Bundan sonra elektronik ortamda birlikte alınabilecek muhtasar beyannameler ile sigorta prim bildirgelerinden sadece muhtasar beyanname için 20 lira damga vergisi tahsil edilecek.

-ARSA ÜZERİNE YENİDEN İNŞA OLUNACAK BİNALAR-

Harçlar Kanununda öngörülen değişiklikle kat irtifaklı gayrimenkul devir ve iktisaplarında harç, devir ve iktisap bedelinin tamamı üzerinden hesaplanacak. Kat irtifaklı gayrimenkul devir ve iktisaplarında tapu harcı, devir ve iktisap bedelinin tamamı üzerinden hesaplanacak.

Satış vaadi sözleşmeleriyle irtifak hakkı tesisi vaadi sözleşmelerinin tapu siciline şerhinde, sözleşmede yazılı bedel üzerinden, gayrimenkulün emlak vergisi değerinden az olmamak üzere binde 5,4 vergi alınacak. Arsa ve arazi üzerine yeniden inşa olunacak tesislerin tescilinde, her bir bağımsız bölüm için 100 TL, Bayındırlık ve İskan Bakanlığının görüşü alınarak Maliye Bakanlığınca tespit ve ilan edilen sosyal mesken, işçi evleri ve bunlardan

daha düşük nitelikteki meskenlerin tescilinde, her bir bağımsız bölüm için ise 50 TL alınacak. Bunların dışında her türlü cins ve kayıt tashihinde her bir işlem için 50 TL tahsil edilecek.

Gayrimenkul üzerine irtifak hakkı tesis ve devrinde, tesis ve devir için ödenen bedel üzerinden devir alan için binde 15 oranı uygulanacak.

-ÇEK, VADESİNDEN ÖNCE ÖDENMEYECEK-

Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Hamilerin Korunması Hakkında Kanuna eklenmesi öngörülen geçici maddeye göre, 31 Aralık 2009 tarihine kadar, üzerinde yazılı keşide tarihinden önce çekin ödenmesi için muhatap bankaya ibrası geçersiz sayılacak.

-AHISKA TÜRKLERİNİN İSKANI-

1 Ocak 2009 tarihinden sonra ikamet tezkeresi almak suretiyle Türkiye’de ikamet eden Ahıska Türkleri, kanunun yürürlüğünden itibaren, 3 ay içinde müracaat etmeleri halinde, milli güvenlik açısından sakıncası olmaması şartıyla, Türk Vatandaşlık Kanunu ve diğer ilgili mevzuatta öngörülen şartlar aranmaksızın, başvuru tarihinden itibaren 6 ay içinde Türk vatandaşlığına alınacak ve çifte vatandaşlık statüsüne kavuşturulacak. Çifte vatandaşlık statüsü sağlananlar, Bakanlar Kurulunca belirlenen yerlerde istihdam edilecek. Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamındaki kamu idarelerine verilmesi gereken her türlü beyanname, bildirge ve benzeri belgeler, bu idarelerin mevzuatı gereğince elektronik ortamda verilebilecek.

-GELİR İDARESİNE YAPILACAK ATAMALAR-

Gelir İdaresi grup müdürü, vergi dairesi müdürü, müdür, vergi dairesi müdür yardımcısı ve müdür yardımcısı kadrolarına atanacaklar, yazılı ve sözlü sınavlardan ayrı ayrı 100 tam puan üzerinden en az 70 almaları gerekecek. Devlet gelir uzmanlığında en az 5 yıl hizmeti bulunanlar, sınava tabi tutulmadan müdür olarak atanabilecekler. Bu sınavlara katılacak personelin belirlenmesi ile sınavlara ilişkin usul ve esaslar, yönetmeliklerle düzenlenecek.

-OSB ALANLARI KAMULAŞTIRILACAK-

Organize Sanayi Bölgelerinin (OSB) kurulu bulunduğu mera alanları, bedel karşılığı kamulaştırılacak. 1 Ocak 2005’ten önce kesinleşen imar planlarında küçük sanayi sitesi olarak ayrılan veya bakanlık tarafından onaylanıp yatırım programına alınan OSB’lerin bulunduğu alanlardaki mera vasıflı taşınmazlar hakkında, ilgili kamu idarelerince daha önce yapılan kamulaştırma ve diğer işlemler; tezyidi (artırma) bedeli dahil kamulaştırma, faiz ve diğer bedellerin ödenmesi kaydıyla geçerli kabul edilecek. Bu işlemlere dayanılarak ilgili gerçek ve tüzel kişiler adına tapuda yazılan tesciller korunacak. Hazine, mülkiyete yönelik dava açamayacak, açılmış davalardan vazgeçilecek. Açılan davalar sonucunda taşınmazların mera olarak sınırlandırılmasına ve özel tescile yazılmasına dair verilen ve kesinleşen mahkeme kararları uygulanmayacak, bu kararlar uyarınca tapu kütüklerine konulan şerhler silinecek.

-TAŞINMAZLARA 49 YILLIK KULLANMA İZNİ-

Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamındaki yatırımlarla ilgili talep edilen taşınmazın bulunduğu ilçenin mülki sınırları içindeki organize sanayi veya endüstri bölgelerinde, bu yatırımlar için tahsis edilebilecek boş parsel bulunmaması, gerçekleştirilecek yatırımın toplam tutarının talep edilen taşınmazların maliki idarelerce takdir edilecek rayiç değerlerinin, tarım ve hayvancılık yatırımları için 1, turizm yatırımları için 2, diğer yatırımlar için 3 katından az olmaması kaydıyla Hazineye, özel bütçeli idarelere, il özel idarelerine veya belediyelere ait arazi veya arsaların üzerinde 49 yıl süreyle bağımsız ve sürekli nitelikli irtifak hakkı tesis edilebilecek.

Orman Kanununa tabi alanlar hariç, devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunması nedeniyle irtifak hakkı tesis edilemeyen taşınmazlar üzerinde ise aynı şartlarla 49 yıl süreli kullanma izni verilebilecek. Yatırımcılar lehine tesis edilecek irtifak hakkı veya kullanma izinlerinde ilk yıl bedeli, yatırım konusu taşınmazın emlak vergi değerinin yüzde 3’ü kadar olacak. İrtifak hakkı veya kullanma izni verilenlerden ayrıca hasılat payı alınmayacak.

İrtifak hakkı tesis edilecek veya kullanma izni verilecek taşınmazlar üzerindeki kamuya ait ihtiyaç dışı bina ve müştemilat ile üzerinde henüz faaliyete geçirilmemiş yatırım bulunan arazi ve arsalar da bu kapsamda değerlendirilecek. Bu taşınmazlardan imar planı bulunmayanların planı ile uygulama projeleri bedelsiz olarak verilen ön izin süresi içinde yapılacak. Ön izin süresi 2 yılı geçemeyecek. Yatırım konusu işletmenin faaliyete geçtiği tarihten itibaren istihdam edilecek işçi sayısına 5 yıl süreyle uyulması zorunlu olacak. Yatırımcının şartlara uymaması halinde irtifak hakkı veya kullanma izni iptal edilecek.

Hazineye ait taşınmazlar, tarım ve hayvancılık yatırımları hariç, en az 50 milyon dolar karşılığı TL tutarında ve taşınmazın rayiç değerinin en az 3 katı tutarında yatırım yapacaklara, harca esas değeri üzerinden doğrudan satılabilecek. Bu yerin amacı dışında kullanılamayacağına dair tapu kütüğüne şerh konulacak.

-SİT ALANI İLAN EDİLMESİ-

Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu uyarınca, sit alanı ilan edilmesi nedeniyle kesin inşaat yasağı getirilen alanlarda kalan taşınmazlar için kanun yürürlüğe girmeden önce düzenlenmiş olup 31 Aralık 2011 tarihine kadar kullanılmayan veya kısmen kullanılan belgeler iptal edilecek ve yenisi verilmeyecek.

TMO Genel Müdürlüğünün 2009 yılı finansman açığının karşılanması için Hazineden olan görev zararı alacaklarına ve ödenmemiş sermayesine mahsuben Devlet İç Borçlanma Senedi ihraç edilebilecek. Bu kapsamda ihraç edilecek Özel Tertip Devlet İç Borçlanma senetleri için Müsteşarlık bütçesinin ilgili tertiplerine 1 milyar TL’ye kadar ödenek eklemeye Maliye Bakanlığı yetkili olacak. Trafik para cezası hasılatının yüzde 50’si, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Teşvik Fonuna aktarılacak. Ekonomi Koordinasyon Kurulunun görevleri yeniden belirlenecek.

-AVUKATLARIN YILLIK KESENEKLERİ-

Avukatlık Kanununda yapılan değişikliğe göre, Genel Kurulca belirlenen yıllık kesenek, her yılın ocak ve temmuz aylarında 2 eşit taksitte ödenecek. Süresi içinde ödenmeyen yıllık keseneğe Merkez Bankası reeskont işlemlerinde uygulanan faiz oranında yıllık gecikme zammı uygulanacak. 6 ay içinde borcun tamamının ödenmesi halinde, işlemiş faiz borcu silinecek. Baro keseneğinin ödenmemesine bağlı olarak yürütülen levhadan ve sicilden silme işlemleri, 6 ay süreyle durdurulacak.

Kaynak: http://www.meclishaber.gov.tr/develop/owa/haber_portal.aciklama?p1=82663

5838 numaralı Kanun’a ulaşmak için tıklayınız.

Ahıskalılar’la ilgili son durum

Son dış politika hadiseleriyle Ahıskalılar’ın meselelerine temas edemedik ama unutmuş değiliz. Ahıskalılar Vakfından aldığım sevindirici mesaj aşağıdadır:
Ahıska Türkleri gündeme geldiğinden bu tarafa yıllarca dış Türkler konusunda olduğu gibi bizim de her türlü dertlerimizle ilgilendiniz. Bilhassa son zamanlarda sık sık kamuoyunda gündeme getirerek insanlarımızı bilgilendirdiniz. Size, gazetenize ve gazetenizdeki bizimle ilgilenen bütün yazarlara kalbî teşekkürlerimizi sunuyoruz. Allahü teâlâ razı olsun.
Efendim bildiğiniz üzere biz Ahıskalılar bilhassa 2. Dünya Savaşından sonra eski Sovyetler Birliği dağılıncaya kadar hatta ondan sonra yaşanan Fergana olaylarında ve halen 13 ülkede (Eski Sovyetler Cumhuriyeti’ne 4000 kadar değişik yerleşim birimlerinde) yaşayan biz Ahıskalılar çok büyük sıkıntılar çektik ve de çekiyoruz. Bu konuları güzide basınımız ve sizler zaman zaman dile getiriyorsunuz.
Bu sıkıntılar devam ederken biraz imkanı olanlar binbir güçlüklerle de olsa serbest vize ile anavatana Türkiye’mize geliyorlar. devamını oku

AHISKA TÜRKLERİNİN SORUNLARI BAŞBAKANIMIZA İLETİLDİ

TÜRKİYE CUMHURİYETİ BAŞBAKANI

SAYIN; RECEP TAYYİP ERDOĞAN’A

KONU: T.B.M.M ‘ NİN 1992 TARİHLİ 3835 SAYILI KANUNUNA GÖRE  ANAVATANIMIZ TÜRKİYEYE İSKANSİZ GÖÇ ETMİŞ AİLELERİN SORUNLARI

Sayın Başbakanım:14 Kasım 1944’te vatanımız Ahıska’dan Türk ve Müslüman suçlaması ile Stalin tarafından Orta Asya ve Sibirya’ya sürüldük. .Yaşadıklarımız bir insanlık ayıbı ve faciası. 1989 Yılında Özbekistan’da Ahıska Türklerine yapılan 2cı bir sürgünden sonra hayatimiz daha büyük bir drama dönüştü. Şu anda 500.000’e yakın Ahıskalı dünyanın 3 kıtası ve 10 devletine dağılmış halde yaşıyorlar, hayatta kalma mücadelesi vermektedirler.

Son 100 yılda Ahıska Türklerinin yaşadığı Sürgün ve insanlık dramını sona erdirmek için, Anavatanımız Türkiye Devleti, 1992 Tarihinde T.B.M.M’de 3835 sayılı Ahıska Türklerinin Türkiye’ye göç ve iskanına dair kanunu kabul etti. Bu kanunun 1. maddesini esas alarak son 20 yılda 50.000’e yakın Ahıskalı Türkiye’ye iskansız göç ederek muhtelif il ve ilçelerine yerleştiler. Öz vatanımızda Türkiyde  ummadığımız sorunlarla karşı karşıya kaldık. Problemlerin çözülmesi için Ahıskalı Sivil Toplum Kuruluşları tarafından verilen mücadelelere rağmen kalıcı bir çözüm bulunamamıştır. Diğer taraftan sorunlarımızın çözülmemesinin sebebi de konu hakkında siz sayın Başbakanımız ve yüce Meclisimize daha ayrıntılı olarak bilgilendirme eksikliğinden kaynaklandığını düşünmekteyiz.

ÇÖZÜM BEKLEYEN SORUNLARIMIZ;

1. 1. İkamet Tezkeresi: Yabancılar için Türkiye de oturma hakkı tanıyan bir belge. Ahıska Türkleri’nin böyle bir belge almaları için 100 yıldan beri bize zulüm etmiş, soykırıma uğratmış eski Sovyet ülkelerinden belge getirmemiz istenmektedir, bu belgeleri ala bilmemiz için ilgili ülkenin konsolosluğundan apostile edilmiş mühürlü belgeleri kişi başı 500 ile 1000 $ arası bir masraf karşılığında alabiliyorsunuz, aksi takdirde bu belgeleri almamız imkansız hale geliyor. Halbuki Ahıska Türküne ikamet teskeresi ilk geldiği anda Valiliklerde bilir kişiler tarafından komisyon oluşturularak mülakat sonrası soy tespiti yapılabilir ve ikamet teskeresi verilir. Bizler bu uygulama sonucunda ikamet teskeresi almayı hak etmiş bir Türk toplumuyuz.
2. 2. Çalışma İzni: Bizlere verilen ikamet teskerelerine  “Bu teskere çalışma hakkı vermez” diye kırmızı bir mühür basılıyor. Sanki biz kendi vatanımıza değil de, başka bir ülkeye para kazanmak için gelmiş yabancı bir insan muamelesi yapılıyor. Ahıskalı aileler Türkiye de çalışamadıkları için maddi ve manevi açıdan psikolojik baskı altın da kalıyorlar ve yoksul durumuna düşüyorlar. Yeni SGK kanununa göre 1 sene Türkiye’de ikamet tezkeresi hakketmiş yabancılara uygulanan yasaya göre SGK’dan yararlanmaları için her ay 18 yaş üstü kişi başı 214 TL para yatırmaları istenmektedir.4 kişilik bir aile ikamet tezkeresinde çalışma izni olmadığı taktirde 856 TL parayı nasıl kazanacak ve nasıl yatıracak .Halbuki çalışma hakkı tanınmış olsa insanlarımız kimseye muhtaç olmadan ailesinin geçimini sağlayabilir ve ülkemize,de yararlı olabilirler.
3. 3. Vatandaşlık Haklarımız: Yeni vatandaşlık kanununa göre bir yabancının Türkiye de vatandaş olabilmesi için çalışma izni olmadan aralıksız Türkiye de 5 yıl oturma şartı getiriliyor. 5 sene çalışmadan nasıl yaşayabilirler. Halbuki 5-6 sene öncesinde Türkiye de bir Türk soylunun 2 sene ikamet ettikten sonra T.C. Vatandaşlığına müracaat etme hakkı var iken, neden böyle bir zorluklar çıkarıldığını anlamış değiliz. Bizler T.B.M.M’nin 3835 Sayılı kanuna göre iskansız göç etmiş aileleriz, bu kanundan doğan hakkımız ise en geç 6 ay içinde T.C. vatandaşı olmamız gerekmiyor mu?
4. 4. Emeklilik Hakkımız: Bütün dünyada, belli bir süre çalışmış insanlara Vatandaş olduğu ülkenin Anayasa haklarının öngördüğü emeklilik hakkı tanınıyor ve belli bir miktar maaş bağlanıyor. Türkiye de ise Eski Sovyet ülkelerinde 25-30 yıl çalıştığına dair ellerinde noter onaylı çalışma belgeleri olmasına rağmen Türk Vatandaşlığına geçmiş Ahıska Türklerine böyle bir hak tanınmıyor. Eski Sovyet ülkelerinde yaşamış 1990 yıllarından sonra Ana Vatanlarına göç etmiş Alman, Rum, Yahudi ve Diğerlerinin ellerindeki çalışma belgelerini esas alarak, soydaşım diye bu insanlara emeklilik hakkı tanınmışken, Ahıska Türklerinin  Anavatanı sayılan Türkiye de 65 yaşını geçmiş yaşlılarımıza bu hakkın tanınmasını istiyoruz.
5. 5.Borçlanma Yolu İle Emeklilik Hakkımız: Ahıskalılar eski Sovyetler Birliği’nden bulundukları ülkelerden 15-20 yıl çalışmış ama yaşdan dolayı emekli olamamış. 45-55 yaşlarında insanlarımız Türkiye’de emekli olamıyor.        bizler bu konuda

“Balkanlardan gelen soydaşlarımıza tanınan borçlanma yolu ile emekli haklarının bizlerde tanınmasını istiyoruz.Konu ile ilgili binlerce dilekçelerimizi T.B.M.M’ye gönderdik, yasa tasarınsın kabul edilmesinde yardımcı olmanızı saygılarımızla arz ederiz.

Bu yasama döneminde Ahıska Türklerinin yukarıda ifade ettiğimiz sorunları meclis gündemine getireceğiniz inancındayız. T.B.M.M’nin 3835 Sayılı Ahıska Türklerinin Türkiye’ye kabulü ve iskanına dair kanun tekrar meclis gündemine getirilmesini ve iskansız göç etmiş ailelerin sorunlarının bu kanuna göre çözümlenmesinde yardımcı olmanızı saygılarımızla  arz ederiz.

 

DATÜB MECLİS ÜYELESİ
Dr. İbrahim AGARA
İzmir Ahıska Türkleri Derneği Başkanı

 

İkamet Tezkeresi (Oturma İzni) Hakkında Önemli Açıklama

Bilindiği gibi daha önceden Ahıska ikameti adı altında hemşehrilerimize oturma izni verilmekteydi.

Ancak 6458 sayılı Yabancıların Uluslararası Korunması Kanunu 14 Nisan 2014’ten itibaren yeni kuralları getirmiştir.

YABANCILAR ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ

KAMU HİZMET STANDARTLARI TABLOSU

 

SIRA NO	HİZMETİN ADI			BAŞVURUDA İSTENİLEN BELGELER										HİZMETİN TANIMLANMA  SÜRESİ (EN GEÇ)
1	TURİSTİK AMAÇLI VEYA UZUN SÜRELİ  İKAMET			1	Dilekçe (TÜRKÇE)									2 GÜN
				2	Pasaportun aslı ile  resimli kısmının ve giriş  mührü olan sayfasının fotokopisi
				3	( 4 ) Adet Fotoğraf – uzatma için ( 2 ) Adet Fotoğraf
				4	1 Adet İkamet Beyannamesi Formu
				5	Her ay için ( 1000 $)’lık Banka hesap belgesi
				6	T.C. Vatandaşı yanında kalmıyor ise ( kaldığı yer rezervasyon belgesi – kira kontratı – ev sahibinin kimlik fotokopisi)
				7	T.C. Vatandaşı yanında kalıyor ise T.C. Vatandaşının ikametgah belgesi
				8	T.C. Vatandaşı yanında kalıyor ise misafir ettiği yabancının masraflarını karşılayacağına dair Noterden  Taahhütname (ASIL SURETİ )
				9	İkamet Tezkeresi Harç Makbuzu
2	ÖĞRENİM AMAÇLI İKAMET			1	Dilekçe (TÜRKÇE)									2 GÜN
				2	Pasaportun aslı ile  resimli kısmının ve giriş  mührü olan sayfasının fotokopisi
				3	( 4 ) Adet Fotoğraf – uzatma için ( 2 ) Adet Fotoğraf
				4	1 Adet İkamet Beyannamesi Formu
				5	Geçerli öğrenim yılını  gösterir Öğrenim Belgesi
				6	1200 $’ lık Döviz Dekontu,  Banka Hesap Belgesi veya Burs Belgesi
				7	Noterden Taahhütname (İlk – orta -lise öğrencileri için) ASIL SURETİ
				8	İlk defa ikamet tezkeresi  alacaklar  Ülkesindeki Türk Konsolosluğundan öğrenim amaçlı vize
				9	İkamet Tezkeresi Harç Makbuzu
3	T.C. VATANDAŞI İLE EVLİLİK NEDENİYLE İKAMET			1	Dilekçe (TÜRKÇE)									2 GÜN
				2	Pasaportun aslı ile  resimli kısmının ve giriş  mührü olan sayfasının fotokopisi
				3	( 4 ) Adet Fotoğraf – uzatma için ( 2 ) Adet Fotoğraf
				4	1 Adet İkamet Beyannamesi Formu
				5	Geçimini gösterir banka hesap hesap belgesi
				6	Evlilik cüzdanı aslı ve  fotokopisi -evlilik yurt dışında yapıldı ise Türkçe tercümeli ve Noter tasdikli
				7	T.C. Vatandaşı olan eşin vukuatlı nüfus kayıt örneği ( medeni hali EVLİ olarak)
				8	T.C.Vatandaşı olan eşin ikametğah belgesi
				9	Müracaat sırasında eşlerin her ikiside hazır bulunması gerekmektedir
				10	İkamet Tezkeresi Harç Makbuzu
4	ÇALIŞMA AMAÇLI İKAMET			1	Dilekçe (TÜRKÇE) -Şirket  logosu başlıklı kağıda- Kaşe- Yetkili imzası									2 GÜN
				2	Pasaportun aslı ile  resimli kısmının ve giriş  mührü olan sayfasının fotokopisi
				3	( 4 ) Adet Fotoğraf – uzatma için ( 2 ) Adet Fotoğraf
				4	1 Adet İkamet Beyannamesi Formu
				5	Çalışma Bakanlığından Gelen izin yazısının aslı ve fotokopisi
				6	Dış temsilciliklerimizden alınmış Çalışma amaçlı Vize
				7	Şirketin imza sirküleri fotokopisi (içinde bulunduğumuz yıl tarihli – Noter Tasdikli)
				8	Şirketin Faaliyet Belgesi fotokopisi (içinde bulunduğumuz yıl tarihli – Noter Tasdikli)
				9	Şirketin Vergi Levhası fotokopisi (Noter tasdikli)
				10	Ticaret Sicil Gazetesi fotokopisi (Noter tasdikli)
				11	İkamet Tezkeresi Harç Makbuzu
5	MONTAJ (BAKIM ONARIM) AMAÇLI İKAMET			1	Dilekçe (TÜRKÇE) -Şirket  logosu başlıklı kağıda- Kaşe- Yetkili imzası									2 GÜN
				2	Pasaportun aslı ile  resimli kısmının ve giriş  mührü olan sayfasının fotokopisi
				3	( 4 ) Adet Fotoğraf – uzatma için ( 2 ) Adet Fotoğraf
				4	1 Adet İkamet Beyannamesi Formu
				5	Dış temsilciliklerimizden alınmış montaj – bakım onarım amaçlı Vize
				6	Şirketin imza sirküleri fotokopisi (içinde bulunduğumuz yıl tarihli – Noter Tasdikli)
				7	Şirketin Faaliyet Belgesi fotokopisi (içinde bulunduğumuz yıl tarihli – Noter Tasdikli)
				8	Şirketin Vergi Levhası fotokopisi (Noter tasdikli)
				9	Ticaret Sicil Gazetesi fotokopisi (Noter tasdikli)
				10	İkamet Tezkeresi Harç Makbuzu
6	ÜNİVERSİTE ÖĞRETİM GÖREVLİLERİNİN İKAMETİ			1	Dilekçe (TÜRKÇE)									2 GÜN
				2	Pasaportun aslı ile  resimli kısmının ve giriş  mührü olan sayfasının fotokopisi
				3	( 4 ) Adet Fotoğraf – uzatma için ( 2 ) Adet Fotoğraf
				4	YÖK’ ün yazısı veya Üniversitenin kararı
				5	Çalışma Bakanlığının izin yazısı
				6	Dış temsilciliklerimizden çalışma amaçlı Vize
7	YABANCI SPORCULARIN İKAMETİ			1	Dilekçe (TÜRKÇE)									2 GÜN
				2	Pasaportun aslı ile  resimli kısmının ve giriş  mührü olan sayfasının fotokopisi
				3	( 4 ) Adet Fotoğraf – uzatma için ( 2 ) Adet Fotoğraf
				4	İlgili Federasyonun uygun görüş yazısı
				5	Kulüp sözleşmesi
				6	İkamet Tezkeresi Harç Makbuzu
8	AHISKA TÜRKLERİNİN İKAMETİ			1	Dilekçe (TÜRKÇE)									KOMİSYON KARARI NETİCESİ
				2	Pasaportun aslı ile  resimli kısmının ve giriş  mührü olan sayfasının fotokopisi
				3	( 4 ) Adet Fotoğraf – uzatma için ( 2 ) Adet Fotoğraf
				4	Doğum Belgesi (Türkçe tercümeli  ve Noter Tasdikli)
				5	Atalarının Ahıska Bölgesinden sürgün edildiğini gösterir belge
				6	Dış temsilciliklerimizden usülüne uygun olarak alınmış Ahıska Türkü olduğuna dair belge
	İkamet izni verilen yabancı uyruklu şahsın refakatinde bulunan eş ve çocukları için (4) adet fotoğraf, pasaport fotokopisi ve harç makbuzu istenilmektedir.

 

 

                         Başvuru esnasında yukarıda belirtilen belgelerin dışında belge istenmesi, eksiksiz belge ile başvuru yapılmasına rağmen hizmetin belirtilen sürede tamamlanmamasına veya yukarıdaki tabloda bazı hizmetlerin bulunmadığının tespiti durumunda ilk müracaat yerine ya da ikinci müracaat yerine başvurunuz.

İlk Müracaat Yeri: Yabancılar Şube Müdürü          İsim                            : Şeref AKSU Unvan                         :4.Sınıf Emniyet Müdürü Adres                          : Emniyet Müdürlüğü Tel                               : 0458 211 44 10 Faks                            : 0458 211 66 41 e-Posta                       :bayburtyabancilar@egm.gov.tr (kaynak:bayburt.pol.tr)

İkinci Müracaat Yeri : İl Emniyet Müdür Yardımcısı                                           İsim                                       : Nurbay SANCAK  Unvan                                    : 2.Sınıf Emniyet Müdürü Adres                                     : Emniyet Müdürlüğü  Tel                                          : 0458 211 44 10 Faks                                       : 0458 211 44 10 e-Posta

 

İKAMET İŞLEMLERİ

GENEL BİLGİ
Yabancıların Türkiye’de ikamet ve seyahatleri ile ilgili işlemler 5683 sayılı Yabancıların Türkiye’de ikamet ve seyahatleri hakkında kanun hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir.

İkamet tezkeresinin süresi beş seneliktir.Süresi biten ikamet tezkeresi üzerinde en fazla dört defa uzatma işlemi yapılır.İkamet tezkeresi şahsi olmakla beraber karı,koca ve bunların 18 yaşını doldurmamış çocuklarına ya hepsi için yahut çocukların baba ve annelerinin refakat hanesine kaydı ile müşterek ikamet tezkeresi verilir.

16.01.2004 gün ve 14 sayılı genelge gereği: İlk defa ikamet tezkeresi alacak yabancılar ülkemizde vize muafiyet veya yabancının hamili olduğu vize etiketinde ikamet izni olarak belirtilen süresi en az 90 (Bazı ülkeler için 30) gün olan yabancılar, bu sürenin bitiminde ikamet tezkeresi almak için gerekli belgeyi doldurmak üzere Yabancılar Şube Müdürlüğüne müracaat etmek zorundadırlar.

İkamet tezkeresi almış olup da süresini uzatacak yabancılar tezkere sürelerinin bitiminden itibaren 15 gün içerisinde uzatmak için müracaat etmek zorundadırlar.15 gün içerisinde müracaat etmeyenler için 492 sayılı Harçlar Kanununa göre ceza-i işlem tatbik edilir.

AMAÇLARINA GÖRE İKAMET BAŞVURULARINDA İSTENEN BELGELER

-TURİSTİK AMAÇLI İKAMET İÇİN İSTENEN BELGELER

-ÖĞRENİM AMAÇLI İKAMET İÇİN İSTENEN BELGELER

-TÜRK VATANDAŞLARI İLE EVLİLİKTEN DOLAYI ALINACAK İKAMET İÇİN İSTENEN BELGELER

-ÇALIŞMA AMAÇLI İKAMET İÇİN İSTENEN BELGELER

–MONTAJ-İŞ GÖRÜŞMESİ AMAÇLI İKAMET İÇİN İSTENEN BELGELER

-TÜRKİYE’DEN ÇIKIŞINA İSTİNADEN ALINACAK İKAMET İÇİN İSTENEN BELGELER

-ÜNİVERSİTE ÖĞRETİM GÖREVLİLERİ İÇİN ALINACAK İKAMETLERDE İSTENEN BELGELER

-YABANCI SPORCULARIN İKAMETİ

-AHISKA TÜRKLERİ İÇİN İKAMET BAŞVURUSUNDA İSTENEN BELGELER

–UZUN SÜRELİ İKAMET BAŞVURULARI İÇİN İSTENEN BELGELER

-TURİSTİK AMAÇLI İKAMET İÇİN İSTENEN BELGELER

1-Pasaportun Aslı, Resimli kısmının ve giriş Mührü olan sayfasının fotokopisi.

2-(4) Adet fotoğraf, Uzatma işlemi için 2 Adet fotoğraf.

3-Kaldığı süre içerisinde geçimini gösterir Banka Hesap belgesi veya taahhütname

4-İkamet Tezkeresi Cüzdan Bedeli (Süre uzatımlarında ödenmez)

5-İkamet Tezkeresi Harç Makbuzu.

-ÖĞRENİM AMAÇLI İKAMET İÇİN İSTENEN BELGELER

1-Pasaportun aslı, resimli kısmının ve giriş mührü olan sayfanın fotokopisi.

2-(4) Adet fotoğraf, Uzatma işlemi için 2 adet fotoğraf.

3-Geçerli öğrenim yılını gösterir Öğrenim belgesi.

4- Geçimini gösterir Banka Hesap belgesi veya Burs belgesi

5-İlk defa ikamet tezkeresi alacaklar için Ülkesindeki Türk Konsolosluğundan öğrenim amaçlı vize.

6-İkamet Tezkeresi Cüzdan Bedeli (Süre uzatımlarında ödenmez)

YUKARI

-TÜRK VATANDAŞLARI İLE EVLİLİKTEN DOLAYI ALINACAK İKAMET İÇİN İSTENEN BELGELER

1-Pasaportun aslı, resimli kısmının ve giriş mührü olan sayfanın fotokopisi.

2-(4) Adet fotoğraf, Uzatma işlemi için 2 adet fotoğraf.

3-Geçimini gösterir Banka Hesap belgesi.

4- T.C.Vatandaşı olan şahsın vukuatlı nüfus kayıt örneği.

5-Evlilik Cüzdanının aslı ve fotokopisi (Evlilik yurt dışında yapılmış ise

Türkçe tercümeli ve noterden tasdikli.)

6-İkamet Tezkeresi Cüzdan Bedeli (Süre uzatımlarında ödenmez)

7-İkamet Tezkeresi Harç Makbuzu.

-ÇALIŞMA AMAÇLI İKAMET İÇİN İSTENEN BELGELER

1-Pasaportun aslı, resimli kısmının ve giriş mührü olan sayfanın fotokopisi.

2-(4) Adet fotoğraf, Uzatma işlemi için 2 adet fotoğraf.

3-Dilekçe (Çalıştıracak şirketin kaşe ve yetkili imzası ile.)

4-Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının izin yazısı.

5-Dış Temsilciliklerimizden alınmış çalışma amaçlı vize.(Yurt dışından müracaat edenler)

6-Şirketin faaliyet belgesi.

7-Şirketin Vergi levhası

8-Şirketin Ticaret sicil gazetesi fotokopisi.

9-Şirketin imza sirküleri.

10-İkamet Tezkeresi Cüzdan Bedeli (Süre uzatımlarında ödenmez)

11-İkamet Tezkeresi Harç Makbuzu.

YUKARI

-MONTAJ-İŞ GÖRÜŞMESİ AMAÇLI İKAMET İÇİN İSTENEN BELGELER

1-Pasaportun aslı, resimli kısmının ve giriş mührü olan sayfanın fotokopisi.

2-(4) Adet fotoğraf, Uzatma işlemi için 2 adet fotoğraf.

3-Dilekçe (Çalıştıracak şirketin kaşe ve yetkili imzası ile.)

4-Dış Temsilciliklerimizden alınmış Montaj Bakım onarım amaçlı vize.(Yurt dışından

müracaat edenler için)

5-Şirketin faaliyet belgesi.

6-Şirketin Vergi levhası

7-Şirketin Ticaret sicil gazetesi fotokopisi.

8-Şirketin imza sirküleri.

9-İkamet Tezkeresi Cüzdan Bedeli (Süre uzatımlarında ödenmez)

10-İkamet Tezkeresi Harç Makbuzu.

-TÜRKİYE’DEN ÇIKIŞINA İSTİNADEN ALINACAK İKAMET İÇİN İSTENEN BELGELER

1-Pasaportun aslı, resimli kısmının ve giriş mührü olan sayfanın fotokopisi.

(Pasaport süresi geçti ise Konsolosluğundan almış olduğu Seyahat belgesinin aslı ve

fotokopisi.)

2-(4) Adet fotoğraf, Uzatma işlemi için 2 adet fotoğraf.

3-Dilekçe (Yabancının bizzat gelerek Başvuru Yapması halinde geçerlidir.)

4-İkamet Tezkeresi Cüzdan Bedeli (Süre uzatımlarında ödenmez)

5-İkamet Tezkeresi Harç Makbuzu.

YUKARI

-ÜNİVERSİTESİ ÖĞRETİM GÖREVLİLERİ İÇİN ALINACAK İKAMETLERDE İSTENEN BELGELER

1-Pasaportun aslı, resimli kısmının ve giriş mührü olan sayfanın fotokopisi.

2-(4) Adet fotoğraf, Uzatma işlemi için 2 adet fotoğraf.

3-YÖK’ün yazısı veya Üniversitenin kararı.

4-Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının izin yazısı.

5-Dış Temsilciliklerimizden alınmış çalışma amaçlı viz

6-İkamet Tezkeresi Cüzdan Bedeli (Süre uzatımlarında ödenmez)

-YABANCI SPORCULARIN İKAMETİ

1-Pasaportun aslı, resimli kısmının ve giriş mührü olan sayfanın fotokopisi.

2-(4) Adet fotoğraf, Uzatma işlemi için 2 adet fotoğraf.

3-İlgili Federasyonun uygun görüş yazısı.

4-Kulüp Sözleşmesi

5-İkamet Tezkeresi Cüzdan Bedeli (Süre uzatımlarında ödenmez)

6-İkamet Tezkeresi Harç Makbuzu.

YUKARI

-AHISKA TÜRKLERİ İÇİN İKAMET BAŞVURUSUNDA İSTENEN BELGELER

1-Doğum belgesi tercümesi ve Noterden onaylı sureti

2-Atalarının Ahıska Bölgesinden sürgün edildiklerini gösterir belge.

3-Dış temsilciliklerimizden usulüne uygun olarak alınmış “Ahıska Türkü” olduğuna

dair belge.

4-Pasaport aslı ve Fotokopisi

5-(4) Adet fotoğraf, Uzatma işlemi için 2 adet fotoğraf.

6-İkamet Tezkeresi Cüzdan Bedeli (Süre uzatımlarında ödenmez)

NOT: Ahıska Türklerinin ikamet tezkeresi işlemlerinde, cüzdan bedeli haricinde bir

ücret alınmaz

-UZUN SÜRELİ İKAMET BAŞVURULARI İÇİN İSTENEN BELGELER

1-Pasaportun aslı, resimli kısmının ve giriş mührü olan sayfanın fotokopisi.

2-(4) Adet fotoğraf, Uzatma işlemi için 2 adet fotoğraf.

3-Geçimini gösterir Banka Hesap belgesi veya Gayrimenkul tapusu (Noter onaylı)

4-İkamet Tezkeresi Cüzdan Bedeli (Süre uzatımlarında ödenmez)

5-İkamet Tezkeresi Harç Makbuzu.

YUKARI

(kaynak:eskisehir.pol.tr)

GÜRCİSTAN AHISKA TÜRKLERİNE VATANDAŞLIK VERMEYE BAŞLADI

1944 sürgününden sonra vatana dönme mücadelesi veren AHıskalılar nihayet 70. yılında vatana dönme yolunda somut gelişmeler görmeye başladı. Sovyetler Birliği döneminde yurtlarından sürülen halklar içerisinde sadece vatanlarına dönemeyen Ahıska Türkleri kalmıştı. Ahıskalı Türkler 70 yıldır vatana dönme mücadelesi veriyorlardı.

1989 Fergana faciasından sonra dünyanın 10 ayrı ülkesine dağılan Ahıskalı Türkler gittikleri her ülkede kurdukları sivil toplum örgütleri ile bulundukları ülkede ihtiyaçlarını karşılamaya çalışırken bir yandan da vatana dönüş mücadelesi veriyorlardı. 2008 yılında Ankara’da toplanan Ahıskalı Türklerin önde gelenleri güçlerinin birleştirilmesi için bir çatı örgüt kurma kararı aldılar. 2010 yılında Dünya Ahıska Türkleri Birliği (DATÜB) adında kurdukları çatı örgüt ile vatan mücadelesini hızlandırdılar.

2007 yılında Gürcistan’da çıkan Yurda Dönüş Kanunua göre verilen müracaatlardan 5841 aileyi kabul eden Gürcistan her seferinde bir bahane ile ertelemeyi başarmıştı. DATÜB Yöneticilerinin Avrupa Konseyi nezdinde başlatmış oldukları çalışmalar sonuç verdi.

70 yıllık vatan mücadelesinde son dönemlerde DATÜB çatısı altında ve özellikle de Azerbaycan Ahıska Türkleri Vatan Cemiyeti’nin yaptığı önemli çalışmalarda gelinen noktada Gürcistan ilk partide 104 kişiye vatandaşlık verdi. Ardında ikinci parti 165 kişiye Gürcistan Vatandaşlığı verildi. İki partide toplam olarak 269 kişiye vatandaşlığının verildiği bildirildi.  Daha önceden kendilerine Yurda Dönüş Statüsü verilenlere gelen vatandaşlık Ahıska Türkleri arasında seviçle karşılandı.

Ahıskalı Türkler bu gelişmeye detemkinli yaklaşırken gelişmelerin sonucunu bekleyeceklerini söylediler. DATÜB yetkililerinin bildirdiğine göre henüz her şey bitmiş değildir. Aksine mücadelede vatana dönüşün başındayız. Bundan sonraki aşama yurda dönüşçülerin vatana yerleştirilmesi için verilen yardım sözlerinin yerine getirilmesi ile ilgili mercilerden taleplerde bulunulacağı bilgisi verildi.

(kaynak:DATÜB)

Ahıska Türkleri Türkiye’de karşılaştıkları zorlukları aşmak için kurultay düzenledi

Ahıska Türkleri Türkiye’ye yerleşme ve Türk vatandaşı olma konusunda kendilerine kolaylık sağlayan kanunun tam olarak uygulanmasını sağlamak için bir kurultay düzenleyerek sonuçlarını Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan başta olmak üzere tüm siyasi partiler ile sivil toplum kuruluşlarına gönderdi. Muratpaşa Belediyesi toplantı salonunda gerçekleşen kurultay, Alipaşa Svailov başkanlığında gerçekleşti.

DEVLETTEN TALEPLERİ VAR
Ahıska Türklerinin Türkiye’ye Kabulü ve İskanına Dair Kanun’un gerektiği gibi uygulanmadığını ve Ahıska Türklerine yabancı muamelesi yapıldığını belirten kurultay üyeleri, elde ettikleri hakları geri almak için kurultay sonunda bir bildirge hazırlayıp imza altına aldı. Kurultayın sonuç bildirgesinde Ahıska Türklerinin anavatanları olan Türkiye’de yabancı durumunda tutulmaması ve Ahıskalı Türklerin Türk milletinin öz ve bölünmez parçası olarak tanınması istendi. Ahıskalı Türklerinin 6 ay içerisinde Türk vatandaşlığına geçirilmesini ve ikamet tezkeresi alarak kendilerine göçmen statüsü tanınmasını isteyen Ahıskalılar, emeklilik, sağlık, eğitim alanındaki hizmetlerin adaletli bir şekilde sağlanmasını talep etti.

(kaynak: sabah.com.tr)

AHISKA TÜRKLERİ İLE İLGİLİ KANUN TEKLİFİ

MHP KOCAELİ MİLLETVEKİLİ LÜTFÜ TÜRKKAN’DAN AHISKA TÜRKLERİ İLE İLGİLİ KANUN TEKLİFİ

Ahıska Türkleri’ne 2009 yılında çıkarılan bir kanunla vatandaşlık hakkı tanınmış, birçok Ahıska Türkü bu sayede Türk vatandaşı olmuştu. Ancak o dönemde ilgili maddenin yayımından geç haberdar olan ve verilen sürede istenilen belgeleri temin edemeyen binlerce Ahıska Türk’ü bu uygulamadan yararlanamamış ve Türk vatandaşı olamamıştı. İşte Ahıska Türkleri’nin mağduriyetini dikkate alan MHP Kocaeli Milletvekili Lütfü Türkkan TBMM’ye bir kanun teklifi sundu.

Kanun teklifinin gerekçesinde Eski Sovyetler Birliği’nde Türk olarak anılan tek topluluğun Ahıska Türkleri olduğunu belirten Türkkan, 1944 yılında Sovyet Yönetimi tarafından sürgüne gönderilen ancak ardından yurduna dönemeyen tek toplululuğun da yine Ahıska Türkleri olduğunu vurguladı. Gerekçesinde 2009 yılında çıkarılan kanunu örnek gösteren Türkkan, bu kanunla birçok Ahıska Türk’ünün Türk vatandaşlığına alınarak çifte vatandaşlık statüsü kazandırıldığını ifade etti.

BİNLERCE AHISKA TÜRKÜ UYGULAMADAN YARARLANAMADI

Ancak ilgili maddenin yayımından geç haberdar olan ve verilen sürede        istenilen belgeleri temin edemeyen binlerce Ahıska Türk’ünün bu uygulamadan yararlanamadığını ve Türk vatandaşı olamadığını ifade eden Türkkan “Türk vatandaşı olamayan Ahıska Türkleri’nin mağduriyetlerinin önlenmesi için ilgili kanun maddesinde yeni bir düzenleme yapılması gerekmektedir.” dedi ve hazırladığı kanun teklifini TBMM Başkanlığı’na gönderdi.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

 

2/7/1992 tarihli ve 3835 sayılı Ahıska Türkleri’nin Türkiye’ye Kabulü ve İskanı’na Dair Kanun’da değişiklik yapılmasına ilişkin kanun teklifim gerekçesi ile birlikte ekte sunulmuştur. Gereğini saygılarımla arz ederim.

 

 

 

Lütfü TÜRKKAN

Kocaeli Milletvekili

GENEL GEREKÇE

Eski Sovyetler Birliği’nde Türk olarak anılan tek topluluk Ahıska Türkleri’dir.1944 yılında Sovyet Yönetimi tarafından sürgüne gönderilen ancak ardından yurduna dönemeyen tek topluluk da yine Ahıska Türkleri’dir. Ahıska Türkleri’ne Türkiye sahip çıkmış, 02.07.1992 tarihli ve 3835 sayılı Kanun’la Ahıska Türkleri Türkiye’de iskan edilmiştir. 3835 sayılı Kanun’un 6’ncı maddesine göre gerek Türkiye’de, gerekse Türkiye dışında, halen bulundukları yeni devletlerde kalacak Ahıska Türkleri’nden Bakanlar Kurulu’nca tespit edileceklere çifte vatandaşlık tanınacağı hükme bağlanmıştır. ‘’Ahıska Türkleri’nin Türkiye’ye Kabulü ve İskanına Dair’’ 3835 SAYILI KANUN’da Geçici  Madde  1 – (Ek madde: 18/02/2009 –  5838 S.K./19. Mad) ile yapılan değişiklik ile 01/01/2009 tarihinden önce ikamet tezkeresi almak suretiyle Türkiye’de ikamet eden Ahıska Türklerine bu maddenin yürürlüğünden itibaren 3 ay içinde müracaat etmeleri halinde; milli güvenlik açısından  sakıncası olmamak şartıyla,  11/02/1964 tarihli ve 403 sayılı Türk  Vatandaşlığı  Kanunu ve diğer ilgili mevzuatta  öngörülen şartlar  aranmaksızın, başvuru  tarihinden  itibaren 6 ay  içinde Türk vatandaşlığına alınarak çifte vatandaşlık statüsü sağlanmıştır.

Bu kanun maddesi kapsamında birçok Ahıska Türk’ü Türk vatandaşlığına alınarak çifte vatandaşlık statüsü kazandırılmıştır.

Ancak ilgili maddenin yayımından geç haberdar olan ve verilen sürede        istenilen belgeleri temin edemeyen binlerce Ahıska Türk’ü bu uygulamadan yararlanamamış ve Türk vatandaşı olamamıştır. Türk vatandaşı olamayan Ahıska Türkleri’nin mağduriyetlerinin önlenmesi için ilgili kanun maddesinde yeni bir düzenleme yapılması gerekmektedir.

MADDE GEREKÇELERİ

 

MADDE 1- Bu madde ile daha önceki düzenlemeden yararlanamayan ve Türk vatandaşı olamayan Ahıska Türkleri’nin mağduriyetleri giderilmiş olacaktır.

MADDE 2- Yürürlük maddesidir.

MADDE 3- Yürütme maddesidir.

AHISKA TÜRKLERİNİN TÜRKİYE’YE KABULÜ VE İSKÂNINA DAİR KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN KANUN TEKLİFİ

 

MADDE 1- 2/7/1992 tarihli ve 3835 sayılı Ahıska Türklerinin Türkiye’ye Kabulü ve İskanına Dair Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 2- 1/1/2009 tarihinden önce ikamet tezkeresi almak suretiyle Türkiye’de ikamet eden, geçici 1’inci maddede yer alan şartları taşımalarına rağmen verilen sürede başvuru yapamayan ve 1/1/2009 tarihinden sonra ikamet tezkeresi almak suretiyle Türkiye’de ikamet eden Ahıska Türkleri’ne bu maddenin yürürlüğünden itibaren başvurmaları halinde 29/5/2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu ve diğer ilgili mevzuatta öngörülen şartlar aranmaksızın başvuru tarihinden itibaren 6 ay içinde Türk vatandaşlığına alınarak çifte vatandaşlık statüsü sağlanır. Çifte vatandaşlık statüsü sağlananlar, Bakanlar Kurulu’nca belirlenen yerlerde iskân edilirler.”

MADDE 2- Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

(Kaynak: DATÜB)

İKAMET İZİNLERİ HAKKINDA ÖNEMLİ AÇIKLAMA

Bilindiği gibi daha önceden Ahıska ikameti adı altında hemşehrilerimize oturma izni verilmekteydi. Ancak 6458 sayılı Yabancıların Uluslararası Korunması Kanunu 14 Nisan 2014’ten itibaren yeni kuralları getirmiştir.

1.Ahıska İkameti yine verilecek midir?

Yeni kanuna göre “Ahıska İkameti” diye bir ikamet çeşidi artık yoktur. Ancak sürgün belgesi yine ikamet alırken kullanılacaktır. Ahıska ikameti alanlardan daha önce ikamet izni ücretsiz verilmekte idi. Şimdi ücret ödemeden (defter parası önceden olduğu gibi şimdi de alınmaktadır) verilen ikamet belgesine “insani ikamet” adı verilmektedir.

2.İnsani ikamet ne demektir?

İnsani ikamet Türkiye’de bir geliri olmasa bile yabacılara verilen oturma izni demektir. Bu sebeple hemşerilerimiz bulundukları yerin yabancılar şubesine başvurduklarında “ben Ahıska Türküyüm insani ikamet izni alma istiyorum” demeleri gerekiyor. Yani sürgün belgesi yine ikamet alırken gereklidir.

3.Türkiye’de daha önce ikameti olanların durumu nasıl olacaktır?

11.04.2014’ten önce Ahıska Türkü ikametine sahip olanlar ikamet süresi dolmadan 60 gün önce yabancılar şubesine başvurup insani ikamet istemeleri gerekmektedir. Başvurduktan sonra valiliklerden bir cevap gelmese bile hemşerilerimiz Türkiye’de kanuni olarak kalmaya devam ederler.

4.Geliri olanlar da insani ikamet izni alabilirler mi?

Hayır alamazlar. Onlar uzun süreli ikamet alırlar. Bu durumda olanların banka hesabında yıllık en az 5000 dolar parası (geliri) olması ve ayrıca sağlık sigortası yaptırmaları gerekir. Yani Türkiye’de malvarlığı olanlar insani ikamet değil uzun süreli ikamet için başvurmak durumundadırlar ve bu durumda bazı ücretler ödemeleri gerekir.

5.İkamet iznini Türkiye’de mi istemek gerekiyor?

Halen Türkiye’de bulunanlar yine Türkiye’deki valiliklerden (yabancılar şubesinden) ikamet iznini uzatmak veya ilk defa ikamet izni almak için başvurabilirler. Ancak 1 OCAK 2015 TEN İTİBAREN İLK DEFA İKAMET İZNİ İSTEYECEKLER TÜRKİYE’DE DEĞİL YAŞADIKLARI ÜLKEDEKİ TÜRKİYE KONSOLOSLUKLARINDAN İKAMET İZNİ ALIP ONDAN SONRA TÜRKİYE’YE GELECEKLERDİR.

Yani bu yıl sonuna kadar yine eskiden olduğu gibi Türkiye içinde ikamet başvurusu yapılabilecektir. Fakat 2014 yılı bittikten sonra sadece dış temsilciliklerden oturma izni alınabilecektir. Bu başvurularda da sürgün belgesini göstermek gerekecektir. Türkiye konsoloslukları 90 gün içinde başvuruları sonuçlandıracaklardır.

6.Öğrenciler nasıl ikamet izni alacaklar?

Türkiye’de üniversite veya lise okuyacak olanlar okula kayıt yaptırma sırasında öğrenci işlerinden alacakları belge ile uzun süreli ikamet alacaklardır. Örneğin 4 yıllık bir fakülteye kayıt yaptıracak olan öğrenciye 4 senelik oturma izni verilir. Ancak bu haktan sadece öğrencilik gerçekten devam ettiği sürece yararlanır.

7.Öğrencilere hangi haklar tanınmaktadır?

Türkiye’de kendi imkanları ile okuyan üniversite öğrencilerine Türkiye’de 1 sene dolduktan sonra haftada 24 saat çalışma hakkı verilir. Yani haftada 3 gün çalışmak mümkündür. Bu hakkın kullanılmasının şartları henüz tam belli değildir. Bu konuda gelişme olduğunda yine bilgilendirme yapılacaktır. Türkiye’de okuma hakkı elde eden öğrencinin oturma izni almak için tekrar yaşadığı ülkeye dönüp oturma izni almasına gerek yoktur. Öğrenci ikamet izni üniversitenin bulunduğu şehirdeki yabancılar şubesinden verilecektir.

Önemli: İkamet izni alanlar veya ikamet sırasında adresi değişenler en geç 20 gün içinde adresini yabancılar şubesine bildirmek zorundadır.

8.İkamet iznine dernekler başvurabilir mi?

Hayır! Herkes ya kendisi veya avukatı aracılığı ile başvuru yapabilir. Fakat yabancılar şubesi kişinin kendisinin de hazır bulunmasını her zaman isteyebilir. Çocukların ikamet iznini anne veya babası isteyebilir. Başka hiç kimse ikamet için aracı olamaz.

9.Sağlık sigortası yaptırmak mecburi midir?

Evet zorunludur. Ancak aynı aileden birden çok kişi ikamet alacaksa “aile sigortası” yaptırmak daha ucuzdur.

Hemşerilerimize saygı ile duyurulur.

(Kaynak: DATÜB)

Ahıskalılar İçin Yeni İkamet!!!

Ahıska Türkler ikametlerini temdid etmek istediklerinde artık yeni ikamet verildiğini fark edeceklerdir. Yeni İkamet maksimum üç ay içinde adresinize gelecektir. Bu zaman zarfında vatandaş mağdur kalmaması için, aşağıda da resmini verdiğimiz gibi,  Emniyet tarafından geçici ikamet tezkeresi verilmektedir.

No Comment!

Sevgili arkadaşlar!

Dikkat edilirse İbranice “yorumsuz” tabiri Arapça “C/V/B” kökünden üretilmiştir.

Buyurun:

אֵין תְּגוּבָה

 

Keşkeler…

“Keşke bu hayatım için önceden bir

şey yapsaydım” der.

 

يَقُولُ يَالَيْتَنِي قَدَّمْتُ لِحَيَاتِي

Recaizade Mahmut Ekrem Şevki Yok

Gül hazin, sümbül perişan, gül bahçesinin

neşesi kalmadı. Dertli dertli öten bülbülün de

coşkusu kalmadı. Alışılmışın dışında bir başka

tarzda akan ırmağın da coşkusu kalmadı.

Ah edip inleyen kararsız rüzgârın da neşesi

yok. Bahar geldi ama neyleyim, sensiz baharın

neşesi yok.

Bahçedeki çiçeklerin üzerindeki çiğ taneciğinin

gözyaşından farkı yok. Lalenin neşe

ve zevk kadehi hasret kanıyla dolar. Ay, çevresindeki

halenin ortasında gayretle (sürekli)

ağlar. Akıcı ateşin gönlüme tesiri olmaz. Geldi

ama neyleyim, sensiz baharın neşesi yok.

Her bir bulut, hasret haberini ruha ulaştırdıkça,

ufku seyrederken gönüle bir burukluk

geldikçe, gül bahçesi titrer ve bin acı sergiler.

Hem tabiat senin yokluğunla kırık hem

de gönlüm yıkık. Geldi ama neyleyim, sensiz

baharın neşesi yok.

Recaizade Mahmud Ekrem

Gül hazîn… sünbül perîşan… Bâğzârın şevki yok..
Derdnâk olmuş hezâr-ı nağmekârın şevki yok..
Başka bir hâletle çağlar cûybârın şevki yok..
Âh eder, inler nesîm-i bî-karârın şevki yok..
Geldi ammâ n’eyleyim sensiz bahârın şevki yok!

Farkı yoktur giryeden rûy-ı çemende jâlenin.
Hûn-ı hasretle dolar câm-ı safâsı lâlenin.
Meh bile gayretle âğûşunda ağlar hâlenin!
Gönlüme te’siri olmaz âteş-i seyyâlenin.
Geldi ammâ n’eyleyim sensiz bahârın şevki yok!

Rûha verdikçe peyâm-ı hasretin her bir sehâb..
Câna geldikçe temâşâ-yı ufuktan pîç ü tâb..
İhtizâz eyler çemen.. izhâr eder bin ızdırâb..
Hem tabîat münfail hicrinle.. hem gönlüm harâb…
Geldi ammâ n’eyleyim, sensiz bahârın şevki yok!

İbranice/Arapça/Rusça Özel Dil Kursumuz Başlıyor!

Sevgili arkadaşlar!

Yeni grup oluşturup sıfırdan İbranice (Arapça, Rusça) derslerine başlamaya karar verdik.

Ders için benimle irtibata geçen arkadaşların çoğu memur veya öğrenci oldukları için benden esnek bir ders programı istediler .

Dolayısıyla sizlere uygun bir plan hazırlamayı hedefledim.

İsteyenler arkadaşlar Görüş ve tekliflerini yorum’a veya benim mail adresime yazabilirler. devamını oku…

---

---

---

---

---

---

---

A New Project for an Etymological Dictionary of the Qurʾan

Prof. Salih Akdemir, of Ankara University in Turkey, presented at the First International Symposium on Rethinking the Qur’an earlier this year (on which Dr. Andrew Rippin reported for IQSA here). His paper, “Linguistic Approaches to the Qur’an: Contribution to Creating a Great Dictionary of the Qur’an” brought attention to an issue that he frames in the following way: “The Qur’an is a divine book revealed in the Arabic language. But which Arabic language?”. Here he argues that, since the revelation of the Qur’an in the Arabic of the Prophet’s time, the language has undergone so many semantic changes that it is no longer possible to understand the Qur’an as the Prophet and his companions understood it. The project for an etymological dictionary of the Qur’an that Akdemir proposes would therefore aim to be a part of the solution to this important problem.

The following excerpt summarizes Akdemir’s conclusions in the aforementioned paper:

General Conclusion

“The diachronic semantic research we carried out in the Hebrew Bible, in the New Testament and in the Qur’an concerning many roots—in this paper, exempli gratia E- M-R and R-H-M roots, were studied—allows us to arrive at the following results:

1. Among Semitic languages the Arabic reflects the Proto-Semitic perfectly and can be counted as older than Akkadian in that regard. So to deny this common origin would be the biggest harm to be done to the Semitic languages, since the Semitic languages are those languages that fulfill each other and hence explain one another. The togetherness which will be realized on the basis of these languages will contribute to the mutual understanding of the Semitic Peoples.

2. Semantic changes are the natural process all languages underwent and will continue to undergo. What is important is to be aware of this process. This awareness is especially  crucial for the understanding of the Holy Scriptures. Nevertheless, it seems that Islamic World is not aware, apart from some exceptions of this vital issue for our common future. Since the Arabic language underwent semantic changes over the course of time, is there any possibility for us to understand the Qur’an as the Prophet and his prestigious companions understood it?

Unfortunately the answer to that crucial question is no, because all Arabic dictionaries, however ancient they may be, are far away from accomplishing this task. Sadly, no work has been done so far to fill this gap in the Islamic world.

But even more upsetting is the fact is that, apart from a few researchers, no one is aware of this crucial issue. The fact that we do not have even nowadays any dictionary of the Qur’an that will be able to provide us with Arabic language of the Prophet’s time, is, according to al-Khûlî’s expression, a shameful situation. As far as our country is concerned, even more shameful than this is the fact that the dictionary of the Qur’an that was compiled by the English orientalist John Penrice in 1873 in London was translated into the Turkish languages in 2010. Finally, the dictionary of Qur’anic usage that was compiled by Egyptian researchers ElSaid M. Badawi, Muhamad Abdel Haleem and edited by Brill in 2008 is far away from fulfilling this vital task, since it was not prepared by scientific methods. Thus it only repeats the past, as it were.

Today more than ever, it is obvious that all the world is in urgent need of a new dictionary of the Qur’an that will be composed by taking into consideration not only the semantic changes the Arabic roots have undergone over the course of the time but also the data of the modern lexicology.

3. Compiling the dictionary of the Qur’an that will provide us with the Arabic language of the Prophet’s time will only be possible if we carry out the diachronic semantic method of approaching the holy Scriptures, taking into consideration all the Semitic Languages. It goes without saying that we must realize the diachronic semantic analysis of the 1505 Qur’anic roots by benefiting from Comparative Semitic studies. To understand the Qur’an correctly, it is also necessary to study the early revelations. We must keep in mind that we will not be able to understand the Qur’an correctly without first studying these early revelations.

4. Our aim is to compose this dictionary of the Qur’an in accordance with the rules and principles we determined and to present it to the people of the world. That is why we want to compose this dictionary in Turkish and in English at same time. Success will come only from Allah.”

Zeyd b. Ali ve “Garibu’l Kur’an” eseri

Ebü’l-Hüseyn Zeyd b. Alî Zeynilâbidîn b. el-Hüseyn b. Alî b. Ebî Tâlib el-Alevî el-Hâşimî el-Kureşî

(ö. 122/740)

Hz. Hüseyin’in torunu, Zeydiyye mezhebinin imamı.

75 (694) ile 80 (699) yılları arasında Medine’de doğdu. Kaynaklarda öne çıkan 122’de (740) kırk iki yaşında vefat ettiğine dair bilgi esas alındığında 80 (699) yılında doğduğu söylenebilir. Zeyd’in babası, Şîa’nın dördüncü imamı ve Hz. Hüseyin’in Kerbelâ Vak‘ası’ndan sağ kurtulan tek oğlu Ali Zeynelâbidîn, annesi Muhtâr es-Sekafî’nin babasına hediye ettiği, kaynaklarda güzel ahlâkına dair övücü ifadelerin bulunduğu Ceydâ (Haydâ) adlı Sindli bir câriyedir. Ali Zeynelâbidîn ve büyük oğlu Muhammed el-Bâkır yakınlarının katledilmesinin verdiği acı tecrübeden sonra siyasetten uzak durdular; hac vesilesiyle yaptıkları Mekke seyahati dışında Medine’den hiç ayrılmadılar ve ilimle meşgul oldular. Zeyd babasıyla kaldı ve onun ahlâkı üzere yetişti. Öğrenim çağına gelince ondan fıkıh ve hadis okudu, Kur’ân-ı Kerîm’i ezberledi. Babasının vefatından (94/712) sonra İsnâaşeriyye’nin beşinci ve İsmâiliyye’nin dördüncü imam kabul ettiği ağabeyi Muhammed el-Bâkır’dan kendisiyle aynı yaşlarda olan oğlu Ca‘fer es-Sâdık’la birlikte ders aldı. Ayrıca Ebân b. Osman b. Affân, Urve b. Zübeyr ve Ubeydullah b. Ebû Râfi‘ gibi muhaddislerden hadis rivayet etti. Medine’de kaldığı sırada birçok âlimden ders okudu. Sahâbe neslinin hayatta kalanlarından bazılarıyla görüşme fırsatı buldu. En son vefat eden sahâbî kabul edilen Ebü’t-Tufeyl (ö. 100/718-19) bunlar arasındadır.

Eserini resme tıklayarak indirebilirsiniz

Prof. Dr. Salih AKDEMİR hocamın Doktora Tezime Danışman Olarak Seçilmesi

Doktoramın ders döneminde Akif hocamla dostluğumuz başladı, kendisine tekrar buradan teşekkür etmek istiyorum. Akif hocam bana doktora tezim olarak Rusça yayımlanan mealleri inceleyip neticesinde bana göre doğru bir Rusça meal yazmamı istedi. Fakat bazı sebeplerden dolayı bu konuyu almak istemiyordum. Neticede Akif hocam beni ikna edebildi, fakat böyle bir tezi yürütebilen bir danışmana ihtiyacım vardı. Akif hocam “fakültemizde böyle bir teze iki hoca danışmanlık yapabilir” dedi. Adaylardan biri Prof. Dr. Salih AKDEMİR hocamdı. Konuyu Salih hocama açınca ilk önce “yapamaz” dedi. Fakat beraber biraz çalışınca “RUS DİLİNDE YAYINLANAN KUR’ÂN-I KERİM ÇEVİRİLERİNİNİN ÇEVİRİBİLİM AÇISINDAN İNCELENMESİ” (Başarılı Bir Rusça Kur’an Çevirisinin Oluşturulmasına Katkı)” konuyu almamı istedi.

Sevgili hocam bana:

• “Mürsel, benimle çalışmak ister misin? Beni danışman olarak seçmek istiyor musun?” diye sordu.
• Ben de “evet, hocam. İstiyorum” dedim. “Fakat bir şartım vardır” dedim sevgili hocama.
• “Nedir o şartın” dedi Salih hocam.
• Ben de “görüşlerimi özgürce ifade etmeme müsaade etmenizi rica ediyorum. Sizin he görüşünüze saygı duyacağım fakat itiraz hakkı tanımanızı istiyorum” deyince,
• Sevgi ve saygı sahibi olan hocam gülümsedi ve “Ben de zaten senin tasvir ettiğin öğrenciyi istiyorum” dedi.

Böylece ilmi çalışmamıza başladık. Tez aşamasında desteklerini hiç esirgememiştir. Savunduğum görüşlere –söz verdiği gibi– saygı duyarak bir baba şefkati ile yetiştirmeye özen gösterdi.

Salih Akdemir hocamın ruhunu el-Fatiha!

AÜİF/611. Ders Notları

Sevgili arkadaşlar!

---

 Bu sayfada, 611. odada yaptığımız derslerin bazı notlarını paylaşacağız.

1. Resimli dosyalar için tıklayın

2. DOC dosyalar için tıklayın

---

---

---

Salih Akdemir hocamızı rahmetle anıyoruz.

---

---

---

---

---

 

 

Saatler ve Mesailer Değişiyor

Türkiye’de, 1925’te çıkarılan Günün Yirmi Dört Saate Taksimine Dair Kanuna dayalı olarak uygulanan yaz saati uygulaması, 26 Ekim Pazar günü sona erecek.

Gün ışığından daha fazla yararlanmak amacıyla 31 Mart Pazartesi günü 03.00’ten itibaren 1 saat ileri alınan saatler, bu kez 26 Ekim Pazar günü 04.00’ten itibaren 1 saat geri alınacak.

Türkiye’de yaz saati uygulaması ilkbaharda başlıyor ve sonbaharın ortasında bitiyor. Böylece 7 ay süresince ileri saat uygulaması yapılıyor. Saat değişiminden beklenen fayda ve tasarruf yaz saati uygulamasında gerçekleşiyor. Bütün bu değişimler, AB’deki saat düzenlemesine paralel yapılıyor.

İlkbaharda başlayıp sonbaharın ortasında biten 7 aylık uygulama ile 800 milyon-1 milyar kilovatsaat arasında elektrik tasarrufu yapıldığı tahmin ediliyor. Bu tasarruf miktarı orta ölçekli bir hidroelektrik santralin yıllık üretimine karşılık geliyor.

Prof. Dr. Salih AKDEMİR

Sevgili arkadaşlar!

Herkese iyi günler dilerim.

Merhum Prof. Dr. Salih AKDEMİR hocamı rahmetle anıyorum. A.Ü.İ.F. Tefsir bölümü hocaları sayın Salih AKDEMİR hocamın anısına bir web sitesi açmak istiyoruz. Bu sitede hocamla alakalı bütün materyalleri paylaşmak istiyoruz. Dolayısıyla sizde hocamla alakalı resim, video, ses kaydı veya herhangi bir belge varsa benim mail adresime gönderebilirsiniz.